nieuws

Kabinet en maritieme maakindustrie gaan samen sectoragenda opstellen

DEN HAAG Het kabinet en de maritieme maakindustrie gaan dit jaar samen een sectoragenda opstellen. Minister Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) heeft Marja van Bijsterveldt-Vliegenthart gevraagd om dit omvangrijke traject als gezant te begeleiden.

Nederland is van oudsher een sterke internationale speler in de maritieme maakindustrie. Om dit zo te houden en uitdagingen op het gebied van verduurzaming, digitalisering, veiligheid en verdienvermogen aan te kunnen, wordt nog dit jaar een sectoragenda opgesteld. ‘Om de kansen voor de maritieme maakindustrie te verzilveren en dreigingen het hoofd te bieden, is het van belang dat overheid en sector de handen ineen slaan. Zo hebben partijen uit de maritieme sector al gezamenlijk een voorstel voor het Nationaal Groeifonds ingediend: het Maritiem Masterplan. Dit plan heeft tot doel om in Nederland klimaatneutrale en innovatieve schepen te ontwikkelen, te bouwen en te gebruiken.’

Gezant
De gezant maritieme maakindustrie heeft een belangrijke rol bij de totstandkoming van de sectoragenda. Van Bijsterveldt-Vliegenthart vervult deze rol tot 15 september van dit jaar. Zij doet dit naast haar reguliere werk als burgemeester van de gemeente Delft.

Rondetafel
Als start van het traject dat moet leiden tot de sectoragenda houdt het kabinet op dinsdag 14 maart een rondetafelbijeenkomst. Hierin spreken ministers Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat), Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) en staatssecretaris Van der Maat van Defensie met mkb’ers en grotere bedrijven, kennisinstituten en branchevertegenwoordigers. (Foto Rijksoverheid / Olivier Middendorp)

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

nieuws

Reparaties aan sluis Heel afgerond

HEEL Rijkswaterstaat heeft de reparaties aan de oostkolk van sluis Heel afgerond. De verwachting was dat de werkzaamheden eind maart klaar zouden zijn, maar sinds 7 maart 2023 is de grote kolk weer actief.

Sinds 8 februari 2023 was de kolk afgesloten vanwege een stuk hout dat tussen de sluisdeur en de deurkas terecht was gekomen.
De westkolk van sluis Heel was tijdens de stremming van de oostkolk wel in gebruik. Ook konden schippers omvaren via de sluizen Linne en Roermond.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

nieuws

IVR ontwikkelt Emissie Calculatie Tool

ROTTERDAM Om inzicht te krijgen in de emissies van de binnenvaart, heeft IVR de Emissie Calculatie Tool ontwikkeld. Deze tool geeft een indicatie van de huidige emissies van een binnenvaartschip en geeft daarmee tevens inzicht in de efficiëntie van een schip. De tool is nu live.

De binnenvaart is volgens het IVR al de meest groene en efficiëntste vervoersmodaliteit voor het transport van goederen. Maar met het oog op de energietransitie zal de binnenvaart nog groener worden. Doel is om in 2050 nagenoeg emissieloos te zijn. ‘Tot die tijd is verdere vergroening nodig om de hoeveelheid emissies zoveel mogelijk terug te dringen.’

De berekening
De emissies worden berekend per kilowattuur (kWh) en per tonkilometer (tkm). De emissies per kWh sluiten aan bij de eisen bij het verstrekken van emissielabels en voor het aanduiden van emissiestandaarden (bijv. Stage-V). De emissies per tkm geven een nauwkeuriger beeld, onder meer omdat het rekening houdt met de afstand en de vervoerde lading. De tool berekent de meest relevante emissies van de voortstuwingsmotor binnen de huidige en toekomstige wet- en regelgeving: koolstofdioxide (CO2), stikstof (NOx) en fijnstof (PM).

Er wordt een aantal indicatoren gebruikt voor het maken van de berekening, onder meer bouwjaar van de motor, scheeps- en motortype, laadvermogen, SCR-katalysator, roetfilter, vermogen en het type waterweg.

WTT en TTW
De totale emissies worden opgesplitst in Well-to-Tank (WTT) emissies en Tank-to-Wake (TTW) emissies. WTT emissies ontstaan tijdens de productie en het vervoer van de brandstof naar het schip, en TTW emissies ontstaan bij het gebruik van de brandstof aan boord van het schip.

Nauwkeurigheid
Over het algemeen geldt dat uitkomsten betrouwbaarder zijn naarmate de ingevoerde gegevens ook betrouwbaarder zijn. Scheepseigenaren kunnen via de database zelf hun scheepsgegevens aanvullen of aanpassen. Om de werkelijke emissies van een schip te weten, dient er meetapparatuur geïnstalleerd te worden. Voor de berekening van de emissies per tonkilometer dienen bovendien de afgelegde afstand en de vervoerde lading bijgehouden te worden. Het installeren van meetapparatuur en het verkrijgen van alle informatie over afstanden en lading kosten veel tijd, moeite en geld. De Emissie Calculatie Tool probeert daarom een schatting te maken van de emissies op basis van gegevens die direct paraat zijn of waarvan een schatting gemaakt kan worden. Een aantal gegevens van het schip worden direct uit de database opgehaald. Andere velden in de berekeningstool dienen nog ingevuld te worden.

Duurzame investeringen
IVR hoopt met de ontwikkeling van deze tool de inzichtelijkheid te vergroten. Zo is het bijvoorbeeld voor gebruikers van de tool mogelijk om voorafgaand aan duurzame investeringen een beeld te krijgen wat de invloed van deze investering is op de uitstoot. Wat is bijvoorbeeld het gevolg als er een Stage-V motor, roetfilter of SCR-katalysator wordt geïnstalleerd, of als er gevaren wordt met een andere duurzamere brandstof.

Toegang tot de Tool
De emissie calculatie tool is geïntegreerd in het IVR Schepen Informatie Systeem. Scheepseigenaren hebben altijd kosteloos toegang tot de eigen (scheeps)gegevens en kunnen daarmee tevens kosteloos gebruik maken van de Emissie Calculatie Tool. Voor toegang kunnen zij contact opnemen met het secretariaat van IVR of naar de IVR website gaan.

Op dit moment is de Emissie Calculatie Tool beschikbaar in de Nederlandse taal, maar op korte termijn zal deze ook in andere talen beschikbaar komen. Voor vragen over de IVR Emissie Calculatie Tool kan contact opgenomen worden met het IVR secretariaat via info@ivr-eu.com of telefoonnummer +31(0)10 – 411 60 70.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

nieuws

Stremming Julianakanaal duurt nog twee weken

BERG De stremming op het Julianakanaal tussen Berg en Obbicht vanwege een volgelopen bouwkuip gaat langer duren. Rijkswaterstaat verwacht dat er ook komende twee weken geen scheepvaart mogelijk is.

De volgelopen bouwkuip in het Julianakanaal ligt tussen Berg en Obbicht. Deze wordt gebruikt voor de verbreding van het Julianakanaal, zodat deze geschikt wordt voor grotere schepen. Donderdagochtend 23 februari is de bouwkuip volgelopen met water.

Van kracht
Aanleiding voor de verwachting is het advies van Kennisinstituut Deltares. ‘Mede naar aanleiding daarvan wordt momenteel uitgezocht hoe de voorwaarden gecreëerd kunnen worden om de herstelwerkzaamheden veilig uit te voeren en daarnaast hoe we ervoor kunnen zorgen dat ook de scheepvaart de bouwkuip tijdens de werkzaamheden veilig kan passeren. Daarom blijft de stremming voorlopig van kracht.’

Meer informatie
Rijkswaterstaat verwacht dat in de loop van volgende week (6-10 maart 2023) meer bekend is over de uitvoering van de beheersmaatregelen, planning van de herstelwerkzaamheden en wat dat betekent voor de duur van de stremming van het Julianakanaal. Scheepvaart blijft hiervan voorlopig hinder ondervinden.

Zodra meer duidelijk is over het verloop van de herstelwerkzaamheden en de duur van de stremming wordt dit via de reguliere informatiekanalen gedeeld met de scheepvaart. U kunt ook contact opnemen met de landelijke informatielijn van Rijkswaterstaat via het (gratis) nummer 0800-8002.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

nieuws

Waalkade komende week moeilijk(er) bereikbaar

NIJMEGEN Schippers en bedrijven die volgende week met de auto van of naar het schip willen aan de Nijmeegse Waalkade, moeten rekening houden met werkzaamheden aan de Veemarkt en Waalkade. Vanwege de wegwerkzaamheden gelden omleidingroutes voor bestemmingsverkeer.

Wie van boord wil moet er rekening mee houden dat de rijroute via de Veemarkt is afgesloten. U moet via de Waalkade richting het oosten rijden en dan via de Voerweg Nijmegen uitrijden. Om aan boord te komen is de normale route via de Veemarkt niet mogelijk. Komt u via de Waalbrug (N325) dan loopt de omleiding via de de Sint Jorisstraat, Kelfkensbos en Voerweg naar de Waalkade. Via de Oranjesingel (S103) loopt de omleiding via de Van der Brugghenstraat, Hertogstraat en Voerweg naar de Waalkade.
Het camerasysteem aan de Waalkade is gedurende de werkzaamheden uitgeschakeld. Het insturen van het formulier kentekenregistratie is dus niet nodig.

Voor vragen of informatie kunt u contact opnemen met de Havendienst Nijmegen, tel. : 06 46 19 54 73.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

nieuws

Eenduidige aflaaddiepte met nieuw Smart Dashboard van CoVadem

NIJMEGEN Het Smart Dashboard van CoVadem krijgt dit jaar een grote update. Hierdoor kan de schipper, maar eventueel ook de planner aan de wal, straks onder meer op basis van data van Covadem een veilige en eenduidige aflaaddiepte bepalen.

Het jaar 2023 wordt voor Desiré Savelkoul en Henk van Laar een jaar van het doorontwikkelen van CoVadem. ‘Het afgelopen jaar zijn we vooral bezig geweest met de integratie van CoVadem binnen Autena. Dat heeft veel tijd gekost. Maar het is uiteindelijk een geslaagde reorganisatie geworden. Nu kunnen we ons weer helemaal richten op het Smart Dashboard en andere technische doorontwikkelingen.’

Aflaaddiepte
In het Smart Dashboard wordt na de update een aflaaddiepte weergegeven voor een specifieke reis. Deze kan overigens afwijken van de aflaaddiepte die de schipper op de gebruikelijke manier berekent. Hij gebruikt vaak een vuistregel die gebaseerd is op eigen ervaring. Het is de vuistregel die eveneens wordt genoemd in de richtlijnen van het Platform Zero Incidents. Deze waarde verrekent de schipper met de actuele waterstand op de rivier.

CoVadem gaat voor het berekenen van de aflaaddiepte uit van de bodemligging. Hierin wordt middels een model de ‘Squat & Trim’ verrekend. Om tot een juiste en veilige aflaaddiepte te komen, wordt daar nog een veiligheidsmarge vanaf gehaald. Op deze manier weet de schipper precies hoeveel lading hij verantwoord mee kan nemen.

Bodem verandert
Het is overigens niet zo dat Savelkoul en Van Laar pretenderen dat schippers die al meer dan dertig jaar varen de aflaaddiepte niet goed kunnen berekenen. ‘Maar de rivierbodem verandert constant. Ook hebben schippers met de steeds groter wordende schepen, grotere vermogens en hydraulische stuurwerken, minder direct gevoel bij het schip. Tevens wordt de beschikbaarheid van water op de Rijn in de loop van de jaren minder voorspelbaar. En met onze techniek kunnen we het minder ervaren personeel op de vloot ondersteunen.’

Varen in lanes
Om de binnenvaartschipper veilig te laten varen volgens de berekende aflaaddiepte, kan CoVadem in combinatie met de actuele bodemligging eveneens een vaargeul of vaarbaan (lane) berekenen voor de op- en afvaart. Dit gebeurt op basis van de gevaren routes van de metende schepen van CoVadem. Hoe de breedte van de lane wordt bepaald, kan verschillen. CoVadem zou dat kunnen instellen, maar ook de gebruiker. Ook zou de lane op basis van actuele data van CoVadem dynamisch tot stand kunnen komen. Tevens kunnen de eigenschappen van kleinere en grotere schepen worden meegenomen, alsook het gedrag tijdens een hogere en lagere waterstand. Omdat CoVadem streeft naar een zo’n groot mogelijke ‘middenberm’ kan de op- en afvaart elkaar veilig passeren.

Lijn volgen
Het midden van de lane is de ideale lijn. Deze kan in de ECDIS kaart worden weergegeven. TrackPilots kunnen deze lijn weer volgen. Het schip blijft hierdoor geautomatiseerd binnen de lijnen. De schipper vaart zo door het diepste punt van het vaarwater en kan zijn reis veilig vervolgen. Dat zorgt mede voor een lager brandstofverbruik.
Ook kunnen kritische locaties in de ECDIS kaart worden weergegeven. De schipper kan zo met minder snelheid een ondiepte passeren en is er minder kans op het raken van de bodem. Ook brughoogtes kunnen eventueel worden aangegeven.

Savelkoul en Van Laar zijn nog steeds op zoek naar binnenvaartschippers die mee willen doen. Schippers die met hun schip de bodem in kaart willen brengen. Inmiddels meten zo’n 300 schepen voor CoVadem. Onlangs werd de passagiersrederij Rivertech aan de lijst van metende schepen toegevoegd.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

nieuws

Stremming zuidkolk sluis Lith

LITH De zuidkolk van sluis Lith is sinds maandagmiddag 13 februari gestremd. Rijkswaterstaat verwachten dat het herstel zo’n acht weken gaat duren.

Oorzaak van de stremming van de zuidkolk is het feit dat een onderdeel van de aandrijving van de deuren kapot is. De scheepvaart kan de komende weken wel gewoon gebruik maken van de noordkolk.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

 

nieuws

Goed personeel is voor Rivertech het belangrijkste

ARNHEM Het zijn de kick-off weken, wat betekent dat de bemanningsleden van de schepen van Rivertech bij elkaar komen in Duitsland. In Duisburg ligt een groot aantal riviercruiseschepen waarvan het bedrijf het management heeft. Ruim 400 bemanningsleden krijgen onder de noemer ‘Together Forward’ trainingen en worden klaargestoomd voor het nieuwe vaarseizoen. Naast de educatieve factor heeft de bemanning ook de kans om collega’s van andere schepen te spreken. Goed gemotiveerd en degelijk opgeleid personeel is voor Rivertech het belangrijkste.

Rivertech bestaat inmiddels ruim vijftien jaar. Het is een nautisch en technisch managementbureau voor riviercruiseschepen. De schepen varen onder andere van Amsterdam naar Boedapest en door naar de Zwarte Zee. Ook varen er zes schepen permanent in Frankrijk. ‘In totaal hebben wij 33 schepen van vijf klanten in beheer, wij bezitten geen eigen schepen’, vertelt CEO Otto Groen. ‘Naast management, bieden we ook turnkey oplossingen aan, vanaf de bouw tot aan de ingebruikname van een schip. We zorgen voor de Lloyds certificering, dat de schepen onderhouden worden en voor de ligplaatsen.’

Drie eenheid
Goed personeel is voor Rivertech zo belangrijk dat het bedrijf binnen de Rivertech Academy zelf mensen opleidt. ‘Je bent als bemanning deel van de vijf sterren beleving aan boord’, vervolgt Groen. ‘Je staat altijd in de schijnwerpers. Bepaalde mensen vinden dat leuk. Ze stappen van de vrachtvaart over naar de passagiersvaart. Maar als je het niet leuk vindt om met de gasten te communiceren, ook in het Engels en Duits, dan moet je in de vracht blijven. Want het is een heel apart leven in de passagiersvaart. Je vaart toch met 170 tot 180 gasten aan boord. Als kapitein run je met de Cruisemanager en Hotelmanager een bedrijf. De kapitein zorgt ervoor dat de gasten van A naar B komen, vertelt over de nautische uitdagingen en wat er tijdens de reis is te zien. De kapitein is uiteindelijk ook de eindverantwoordelijke voor alles. Met de veelheid aan nationaliteiten van binnen en buiten de EU aan boord, moet hij ook een goede manager zijn. Je hebt het wel over vijftig man bemanning aan boord. Maar pas als de Cruisemanager, Hotelmanager en Kapitein goed samenwerken heb je de beste beleving aan boord. Het moet een sterke drie eenheid zijn.’

Pure luxe
De riviercruisevaart is overigens al lang geen suf reisje meer over de Rijn. Het zijn luxe vijf sterren schepen van 135 x 11,45 meter. Eén van de schepen, de AmaMagna, is zelfs 22 meter breed en heeft een ultraluxe suite van 40 vierkante meter aan boord. In het verleden zag je vooral een ouder publiek aan boord, maar tegenwoordig worden de gasten steeds jonger en actiever. Zo chartert Disney zelfs schepen voor gezinnen met kinderen en bieden hiervoor een speciaal programma. Daarnaast komen sportieve mensen, zoals fietsers, ook aan hun trekken. De touroperator die het schip chartert, biedt vaar-fietsreizen aan, waarbij een hele trailer met hightech carbonfietsen aan boord wordt gehezen. Onder begeleiding van een fitness trainer en een fietsmonteur worden er prachtige routes langs de rivier gereden. Ondertussen vaart het schip door en pikt de fietsers verderop weer op.

Volgens Marianne Hendriks, Managing Director bij Rivertech, biedt riviercruisevaart veel waar voor gasten van buiten Europa. ‘Amerikanen willen Europe in a nutshell. Ze kunnen in twee weken heel Europa zien, van Amsterdam tot Boedapest. In drie weken zelfs door tot aan de Zwarte Zee. Europa is veelzijdig en biedt veel verschillende landschappen en culturen in een relatief korte tijd. Bovendien reist de gast comfortabel, in alle luxe en wordt volledig in de watten gelegd.’

Zeven weken
Vanaf vaarseizoen 2023 is het zelfs mogelijk om in zeven weken, op zeven verschillende schepen op zeven verschillende rivieren te varen. Deze nieuwe reis in het programma van de touroperator is voor Rivertech ook wel een uitdaging. ‘Wij haken met deze ‘Seven Weeks, Seven Rivers’ in op de reguliere schepen. Dat betekent dat onze planning heel goed op orde moet zijn. Wij moeten zorgen dat de schepen op de juiste tijd op de juiste plek liggen en dat we niet alleen maar ‘s nachts varen. Dan zien de mensen niets en hebben ze niet de ultieme beleving.’

Daarnaast is het type mensen die een reis van zeven weken boekt anders. Vaak komen ze vanuit de zeecruises. ‘De levensstandaard is over het algemeen hoger en daarmee ook het verwachtingsniveau. Dan moet dus echt alles kloppen. Maar met deze reizen haal je wel het traditionele reisje op de Rijn uit het slop. Deze reis is next level, zowel voor de gast als voor ons. In zijn totaliteit ontwikkelt de rivercruisebusiness zich steeds verder als gevolg van de veranderende vraag. Tien jaar geleden had je geen Disney aan boord.’

Groener varen
Ook vanuit technisch en milieu perspectief ontwikkelt de riviercruisevaart zich steeds verder. Zo zijn de nieuwste schepen voorzien van dieselelektrische voortstuwing, hebben ze Stage V en Euro 6 motoren aan boorden met Adblue. Onder druk van het gasolieverbruik, de hoge brandstofprijzen en de strengere milieuregelgeving loont het om efficiënter en groener te varen. ‘Rivertech was met de AmaKristina de eerste in de riviercruisevaart met de Green Award’, vervolgt Groen. ‘Die moet je ook wel hebben. Grote havens weren inmiddels schepen zonder Green Award. Amsterdam kom je al niet meer in zonder dit keurmerk.’

Minder gasolie verbruiken is overigens niet alleen een zaak van de bemanning. ‘Natuurlijk proberen we ons personeel bewust te maken van efficiënt en energiezuinig varen, maar voorzien ook in ondersteunende systemen. Als rederij zetten wij in op voortvarend, brandstofbesparend en optimaal varen. Dit zorgt voor minder verbruik en is goed voor het milieu. We hoeven niet perse snel te varen om op de plaats van bestemming te komen. In overleg met de touroperator proberen we de routes zo te maken dat er efficiënt en comfortabel gevaren kan worden. Dit draagt ook bij aan een positieve beleving van de gast aan boord.’

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

nieuws

Grote kolk sluis Heel weken gestremd

HEEL De grote kolk van sluis Heel is sinds 8 februari gestremd. Een stuk hout is tussen de sluisdeur en de deurkas terechtgekomen waardoor schade is ontstaan aan het mechanisme van de sluisdeur en het beton van de deurkas. De herstelwerkzaamheden duren vier tot zes weken.

De westkolk van sluis Heel blijft wel in bedrijf. Scheepvaart moet rekening houden met vertraging vanwege de afgenomen schutcapaciteit van sluis Heel. Aan de ene kant door het uitvallen van de oostkolk, aan de andere kant doordat de westkolk een lengte heeft van 137,5 meter en daarmee kleiner is dan de oostkolk die een lengte heeft van 225 meter.

Alternatief
Als alternatieve route kunnen schippers ook via de sluizen Linne en Roermond varen. Door problemen met bovendeuren bij sluis Roermond, geldt dit echter alleen voor schepen met een maximale lengte van 110 meter.

Voor de sluizen Linne en Roermond zijn verschillende onderhoudswerkzaamheden ingepland, waaronder baggerwerkzaamheden. Met name sluis Linne heeft te maken met sediment, waardoor al een aantal keer storingen zijn ontstaan aan de sluisdeuren. De motoren hiervan ervaren door het sediment te veel weerstand. De middendeur van sluis Linne is om deze reden al buiten gebruik.

Met spoed
Om het risico op stremmingen op de andere route via Linne en Roermond kleiner te maken, heeft Rijkswaterstaat besloten de baggerwerkzaamheden bij sluis Linne met spoed uit te voeren. ‘Om de overlast hiervan zo klein mogelijk te houden, proberen we deze onderhoudswerkzaamheden uit te voeren tijdens periodes met minder scheepvaartverkeer. Als de planning hiervan bekend is, maken we die via de standaard informatiekanalen bekend.’

Het overige geplande onderhoud aan sluizen Linne en Roermond wordt voorlopig uitgesteld totdat sluis Heel helemaal hersteld is en de stremming is opgeheven.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

nieuws

Fors hogere omzet voor de binnenvaart

AMSTERDAM De binnenvaart heeft vorig jaar bij een lichte volumedaling een fors hogere omzet laten zien. Veel bedrijven in de droge lading hadden volgens de economen van de ING ‘hun beste jaar in decennia’. De spottarieven lagen in de eerste drie kwartalen 70% hoger dan een jaar eerder.

De ING-economen verwachten dat de tarieven in de binnenvaart dit jaar terugzakken. Zeker als laag water uitblijft. Toch wijzen meerjarige contracten erop dat de vervoerstarieven in 2023 flink hoger blijven dan voor 2022.

Iets minder
Na herstel tot boven pre-coronaniveau is het binnenvaartvolume (in ton/km) in 2022 per saldo weer teruggezakt (-4%). Dit hing vooral samen met laag water op de Rijn in juli en augustus, dat ook in september nog gevolgen had. Desondanks is het internationaal vervoer van droge bulk vrijwel stabiel gebleven waarbij de invloed van extra vervoer van energiekolen naar Duitsland doorklinkt. Ook het vervoer van natte bulk bleef relatief goed overeind, wat ook te maken heeft met de volatiliteit op de oliemarkt en meer handel. In lijn met de overslag in de zeehavens zat vooral de klad in het containervervoer, waar op lange termijn juist groei vandaan moet komen. Hierbij speelt mee dat er voor de terugval in consumentenbestedingen aan goederen veel voorraden van consumentenproducten zijn aangelegd.

Containers
Toch lijkt zich ook een ongunstig structureel effect af te tekenen. Het internationaal vervoer van containers staat sinds het langdurig lage water en verschuiving van lading naar het spoor onder druk. In 2022 is die negatieve trend nog niet gekeerd. In 2023 blijft het vervoer van droge en natte bulk naar verwachting opnieuw het best overeind, ook al profiteert de binnentankvaart door specifiek vereiste schepen nauwelijks van de LNG hausse. Als een lange periode van laag water uitblijft dan is er volumegroei mogelijk, vervoer over water blijft immers voor verladers (met afstand) het meest efficiënt.

Tankvaart
Opvallend is dat de internationale tankvaart de afgelopen jaren een groeimarkt is geweest voor de binnenvaart. Dit is voor een belangrijk deel gedreven door gespecialiseerd vervoer voor de chemie. Zo worden er RVS-tankers op de Rijn ingezet voor BASF. Verder liggen er kansen voor het vervoer van vloeibare gassen, zoals LNG en in het toenemende bijmengen van verschillende biobrandstoffen en de toekomstige bunkering van (groene) methanol in zeeschepen. Wel zal de elektrificatie van het West-Europese wagenpark op weg naar 2030 merkbaar worden in de tankvaart, doordat de brandstofhandel minder wordt.

Tijdelijk fenomeen
Vanwege de druk om Russisch gas structureel te vervangen gaat de tijdelijke opleving van kolen in energiecentrales langer duren en zijn beperkingen in Nederland en Duitsland opgeschort. In de eerste helft van 2022 liep het aandeel van kolen in de Duitse energiemix op van 27,1% naar 31,4% en in het derde kwartaal van 2022 was dit ruim 36% Dit heeft al tot veel grotere overslag in de havens van Rotterdam en Amsterdam geleid en dit zorgt ook voor meer binnenvaart, met name over de Rijn naar energiecentrales in Duitsland. Dit krijgt ook in 2023 nog een vervolg. Vervoerszekerheid is nu belangrijk en dat heeft dit jaar tot diverse nieuwe chartercontracten voor kolenvervoer tegen veel hogere tarieven geleid. Overigens is het overheidsbeleid er nog steeds wel op gericht om het kolenverbruik op weg naar 2030 verregaand terug te dringen. De opleving van dit ladingpakket is daardoor een tijdelijk fenomeen.

Minder congestie
Als gevolg van de oorlog in Oekraïne en de stagnerende wereldhandel, was 2022 geen goed jaar voor de zeehavens. Voor een deel zit dit echter in het wegvallen van ‘transshipment lading’ dat niet naar het achterland gaat. Dit leidt tot vertragingen voor ‘feeders’, maar ook binnenvaartschepen moeten langer wachten tot ze aan de beurt zijn. De aankomstvertragingen en congestie nemen in 2023 verder af. Hierdoor zal de efficiëntie in het containervervoer naar verwachting herstel laten zien. Ook valt er in elk geval een deel van het herschikkingswerk weg als de golf van lege containers wegebt. Wel blijft een sterkere rol van de binnenvaart in het multimodale vervoer van en naar de zeehavens op de kaart staan. Zo werkt BTT Multimodal via terminals in Eindhoven, Tilburg en Bergen op Zoom verder aan de intensivering van containervervoer naar zeehavens over water. Ook internationaal van en naar Duitse en Belgische hubs (Duisburg, Luik en Antwerpen) blijven er door het volumevoordeel multimodale kansen. Overigens heeft druk op de capaciteit van droge ladingschepen ook een overloopeffect voor de containerbinnenvaart, aangezien de meeste schepen multi-inzetbaar zijn.

Weinig nieuwe schepen
In de droge ladingvaart zijn het afgelopen decennium jaarlijks slechts een handvol schepen nieuw in de vaart gekomen. Dat waren er na 2010 gemiddeld ruim 20 per jaar. Deze schepen zijn wel groter dan gemiddeld, maar er zijn ook steeds meer kleine schepen uit de vaart genomen. Per saldo is er geen capaciteit bijgekomen. Hierdoor is de vloot verouderd en tegelijkertijd is de inzetbaarheid (op het kanalennetwerk) afgenomen. Ook de vervoersprestatie is in die tijd ongeveer gelijk gebleven. Met begin 2023 zo’n 70 schepen in bestelling komen er wel meer schepen in de vaart, vooral tankers, maar dat zal de markt niet overspoelen.

Gevolgen oorlog
Als gevolg van de oorlog in Oekraïne is de vraag naar binnenvaartschepen in het Donaugebied in 2022 sterk toegenomen. Door de blokkering van Zwarte zeehavens voor diverse goederen wordt er via grenssteden als Izmajil en Galati lading over de rivier verder het Europese binnenland in vervoerd. Dat ging om graan, maar ook om bijvoorbeeld staal en brandstoffen. Naar schatting van makelaars zijn er in 2022 zo’n 250 schepen met een capaciteit veelal tussen de 1000-2000 ton uit de West-Europese vloot aan Roemenië verkocht. Dat loopt ook op tot zo’n 3% van de vloot en dat is substantieel. Deze schepen komen naar verwachting niet meer terug in de West-Europese vloot. De extra vraag naar schepen heeft ervoor gezorgd dat de waarde van schepen een flink impuls heeft gekregen.

Beperkte restcapaciteit
Door inkrimping van de vlootcapaciteit door verkoop van schepen, lagere beladingsgraden vanwege lage waterstanden en minder efficiënt vervoer in de tankvaart (zie hieronder) is de restcapaciteit ingekrompen. En die verkrapping werkt door in de prijsniveau’s. Er wordt meer onder contract gevaren (bijvoorbeeld voor kolen) omdat vervoerszekerheid minder vanzelfsprekend is. Dat verladers zoals Rhenus ook zelf actief zijn om scheepscapaciteit te laten bouwen is ook een indicatie dat de capaciteit niet langer heel ruim is. De afname van congestie in havens kan in 2023 wel voor iets meer lucht zorgen in de droge ladingvaart.

Minder efficiënte inzet
Met de introductie van meerdere soorten (alternatieve) brandstoffen, waaronder biobrandstoffen, die vaak niet tegelijk kunnen worden vervoerd, neemt de flexibiliteit van de scheepsinzet af. Dit kan ook zorgen voor lagere beladingsgraden. Een andere relevante ontwikkeling in dit verband is, het verbod op varend ontgassen dat in aantocht is en waarschijnlijk nog in 2023 in gaat. Dit betekent dat schepen of wel ‘dedicated’ op een vaste ladingstroom zullen moeten gaan varen, of gebruik moeten maken van een installatie aan de wal. Naar verluid duurt het ontgassen van een schip van 3.000 ton zo’n 15 uur en gaat het in Nederland om zo’n 5.000 ontgassingen per jaar. Schepen liggen daarbij tot 24 uur stil.

Laag water
Klimaatverandering en het tegengaan daarvan treft de binnenvaart op verschillende manieren. Fossiele lading neemt met de energietransitie op termijn af, maar de rivier wordt grilliger. Het feit dat sneeuw in de Alpen lang uitbleef en dat het smelten door klimaatverandering ook steeds eerder begint, is een teken dat de Rijn geleidelijk meer een regenrivier wordt. De afgelopen jaren hebben we hierdoor al vaker langer laag water gezien. Hierdoor nemen de voorspelbaarheid en de gemiddelde beladingsgraad af. Ook in de zomer van 2023 kan laag water voor de binnenvaart de beladingsgraad weer drukken. Oplossingen hiervoor zijn niet eenvoudig, al is er bijvoorbeeld een aangepaste tanker ontwikkeld met minder diepgang voor de Midden- en Bovenrijn.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

Dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland.