DEN HAAG Methanol kan in de nabije toekomst uitstekend worden gebruikt als alternatieve brandstof voor schepen. Methanol heeft vergelijkbare milieuprestaties als LNG, maar scoort duidelijk beter op de investeringskosten en het ruimtebeslag.

Het Maritiem Kennis Centrum (MKC), TNO en TU Delft onderzochten het afgelopen jaar met steun van het Ministerie van Economische Zaken de mogelijkheden om methanol in te zetten om luchtemissies in de scheepvaart drastisch te verminderen.

Weinig belemmeringen
Projectleider Pieter ’t Hart is van mening dat methanol uitstekende perspectieven biedt. ‘Het is een schone fossiele brandstof die ook in grote hoeveelheden wereldwijd beschikbaar is. Bovendien is de transitie van grijze naar groene methanol (bio- of renewable methanol) relatief simpel en vergt nauwelijks extra investeringskosten voor de reders. Wel is de kostprijs van groene methanol nog veel te hoog en ook onderhavig aan een relatief kwetsbaar subsidiesysteem.’

Ook qua technische regelgeving bestaan volgens ’t Hart weinig belemmeringen voor het gebruik van methanol als brandstof in het maritieme transport. ‘Wel is de regelgeving vaak te strikt, omdat deze afgeleid is van de regelgeving voor bijvoorbeeld cryogene brandstoffen, waardoor de kosten enorm kunnen oplopen.’

Financiële hobbel
Momenteel valt de economische vergelijking tussen Marine Gas Oil (MGO), grijze methanol en groene methanol uit in het voordeel van MGO, gevolgd door grijze en tot slot groene methanol. Maar doordat op groene methanol momenteel een forse subsidie wordt gegeven, is de groene methanol bij de huidige marktprijzen vooralsnog goedkoper dan MGO. ‘Maar het Nederlandse beleid ten aanzien van subsidies op groene brandstoffen is op lange termijn niet stabiel en biedt daarmee te weinig zekerheid voor reders die over willen schakelen naar zero-emissie schepen. Als die financiële hobbel genomen kan worden, maken we een flinke sprong voorwaarts richting de nul-emissie schepen.’ (Illustratie MKC)

DEN HAAG De Tweede Kamer steunt met een aantal moties de vergroening van de scheepvaart. Koninklijke BLN-Schuttevaer meldt verheugd te zijn met de aangenomen motie van Matthijs Sienot van D66 voor meten aan de pijp en een duurzaamheidsfonds.

Tijdens de rondetafel Verduurzaming binnenvaart en short sea op 6 december 2017 kwam de binnenvaart met een aantal oplossingen voor verduurzaming van de binnenvaart zoals meten aan de pijp, milieucertificering van schepen en een duurzaam investeringsfonds. Zo zou meten aan de pijp een beter inzicht kan geven in de daadwerkelijke duurzame prestaties van schepen en milieucertificering een handvat kunnen bieden aan verladers en investeerders om te investeren in verduurzaming van schepen. Sienot vroeg de regering deze opties te onderzoeken op haalbaarheid en de resultaten daarvan te betrekken bij het opstellen van de voorgenomen green deal.

Meten is weten
BLN-Schuttevaer meldt dat het goed is om te merken dat de Tweede Kamer het belang en de potentie van het verder verduurzamen van de binnenvaart inziet. ‘Belangrijke middelen hiertoe zijn de erkenning van en financiële stimulans voor het meten aan de pijp. Meten is weten! Geen input sturing maar output sturing. Tevens is een duurzaamheidsfonds nodig om de onrendabele top van investeringen in vergroening weg te nemen. En last but not least zouden ons inziens de verladers geprikkeld moeten worden om de environmental footprint van hun transport te rapporteren. Op die manier kan er effectieve marktwerking ontstaan, waarbij de maatschappelijke kosten en baten meegewogen worden in de keuze voor type transportmiddel.’

Financiën
Een motie van CDA Kamerlid Maurits von Martels werd eveneens aangenomen. Hij vroeg de regering, in overleg te treden met banken en financiële instellingen die de bouw van nieuwe schepen financieren, om te bezien op welke wijze de transitie naar CO2-vriendelijke schepen gestimuleerd kan worden. ‘Banken en financiële instellingen spelen bij de financiering van nieuwe CO2-vriendelijke schepen een cruciale rol spelen. Maar de lange economische levensduur van schepen brengt met zich dat schepen die nu te water worden gelaten en niet CO2-vriendelijk zijn, nog lange tijd in de vaart zijn.’

Green deal
SP Kamerlid Cem Laçin wilde dat de regering de positie van de (kleine) binnenvaartschipper expliciet mee gaat nemen in de green deal voor de binnenvaart waarmee de minister bezig is. ‘Deze belangrijke groep moet voldoende perspectief hebben om mee te gaan in de verduurzamingsslag. Want het verduurzamen van binnenvaartschepen vraagt een grote investering en de terugverdientijd is lang. Dit is voor binnenvaartschippers een drempel om mee te gaan in de verduurzaming van hun schepen.’

BRUSSEL Nederland ontvangt 82,8 miljoen euro subsidie uit Brussel voor infrastructuurprojecten. Daarvan gaat 18 miljoen naar de binnenvaart voor onder meer modernisering van het Twentekanaal en de bouw van zes elektrisch aangedreven binnenvaartschepen.

Met de verruiming van het Twentekanaal wordt deze geschikt voor grotere schepen, wat het transport van goederen over water een impuls moet geven. Er wordt daarvoor over een lengte van 33 kilometer gebaggerd. Ook worden de kades in de havens van Hengelo en Almelo vernieuwd en komt er bediening van sluizen op afstand. Europa draagt daar 11 miljoen euro aan bij.

Port Liner
De 7 miljoen euro voor vergroening van de scheepvaart is toegewezen aan Port Liner, een project met alleen maar Nederlandse toeleveranciers. Port Liner wil in augustus 2018 met het eerste klimaatneutrale en emissieloze schip van Nederland gaan varen. Dat wordt het eerste in een serie van zes duurzame schepen. De energie wordt duurzaam opgewekt en opgeslagen in batterijen en accu’s in de vorm van containers die kant en klaar aan boord geplaatst worden. Door de elektrische aandrijving kunnen de schepen ook acht procent meer volume vervoeren dan reguliere dieselschepen.

ERTMS
De subsidies komen uit het Europese programma voor het Trans-Europese Vervoersnetwerk (TEN-T). Dit programma heeft als doel om binnen de Europese Unie tot één grensoverschrijdend hoofdnetwerk voor het vervoer over land, water en door de lucht te komen. De projecten waaraan subsidie is toegekend zijn namens minister Van Nieuwenhuizen en staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat voorgedragen. Vandaag gingen de Europese lidstaten akkoord met het voorgenomen besluit rondom de subsidieverdeling van de Europese Commissie.

Spoor en weg
Naast de miljoenen voor het water, wordt er ook 32 miljoen euro uitgetrokken voor de inbouw van spoorbeveiligingssysteem ERTMS in Nederlandse goederenlocomotieven die op de verbinding van Rotterdam naar Genua gaan rijden.
De RET in Rotterdam ontvangt een bijdrage van 3,3 miljoen euro voor de bouw van 74 oplaadstations en de aanschaf van 105 elektrische bussen.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid.

Volg ons op Twitter en Facebook

STRAATSBURG Eén van de grote uitdagingen voor de binnenvaart voor de komende jaren is het op een grotere schaal op de markt toepassen van innovaties. Innovaties beperken zich nu nog te vaak tot enkele schepen. Dat constateert de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) in haar laatste marktobservatie voor de binnenvaart.

‘Op verschillende plaatsen worden innovatieve projecten gelanceerd en de nieuwe schepen die in de vaart worden gebracht, laten zien dat deze sector wel het een en ander in zijn mars heeft’, schrijft de CCR. ‘Dit geldt zeker voor de passagiersvaart, waar ongeveer een kwart van de nieuwe schepen die in 2016 te water werden gelaten, aangedreven wordt met diesel-elektrische motoren. Ofschoon er dus wel degelijk aan innovatie gedaan wordt, beperken de innovatie zich tot enkele, individuele schepen. Dit is bijvoorbeeld het geval voor de diverse innovatieve maatregelen om in de binnenvaart de emissies te reduceren.’

De CCR constateert ook dat de binnenvaartvloot ‘vrij oud’ is. Drogeladingschepen hebben een gemiddelde leeftijd van 50, tankschepen van 39 jaar. ‘De benuttingsgraad van de vloot ligt nog steeds rond de 55 tot 85%, al naar gelang het type schip, en ligt daarmee nog steeds onder het niveau dat voor de economische crisis werd waargenomen. De omzet in de sector wordt sterk beïnvloed door de fluctuerende vrachtprijzen.’

Vloot krimpt
De Europese binnenvaartvloot kromp vorig jaar met 2,8%. Zowel in de tankvaart als de drogelading daalde het totaal aantal schepen en het tonnage. Het tonnage per schip blijft nog wel toenemen. Uit de marktobservatie blijkt eveneens dat het vervoer over de Rijn vorig jaar met 3% tot 5% steeg. Vooral het vervoer over water van containers, afval en chemische producten over de Rijn steeg met procenten. Hetzelfde geldt voor de staalnijverheid aan de Boven-Donau, waar een grotere bedrijvigheid het vervoer van ertsen en staalproducten over de Donau aanzienlijk bevorderde.

Het voorgaande jaar heeft volgens de CCR echter ook laten zien dat de binnenvaartactiviteit niet alleen afhangt van de algemene economische context. ‘Ook de conjuncturele ontwikkeling binnen de sector kan een grote invloed hebben. De Franse binnenvaart ondervond bijvoorbeeld de negatieve gevolgen van de slechte oogsten in de zomer van 2016. Ook de vaaromstandigheden spelen een belangrijke rol en de vaart op de Rijn en de Donau kreeg zowel aan het einde van 2015 als 2016 te kampen met laagwater. De staat van onderhoud en de capaciteit van de infrastructuur van de binnenvaarwegen spelen ook een rol voor de kwaliteit en betrouwbaarheid van de vervoersprestatie van de binnenvaart.’

Positief
De CCR verwacht voor de nabije toekomt een stijging in het vervoer van goederen in het algemeen en voor de binnenvaart in het bijzonder. ‘De Europese Unie toont sinds 2013 een zij het beperkte, maar toch gestage economische groei en in 2016 is het BBP in de eurozone dan ook gestegen met 1,7%. Deze economische omstandigheden zullen, in het licht van de industriële productie en de groei van de handel, naar verwachting in de nabije toekomst positief blijven.’

Het binnenvaartvervoer heeft nog steeds een intermodaal aandeel van 6% van het totale goederenvervoer in de Europese Unie. Dit aandeel ligt op bijna 40% in landen met een dicht waterwegennet met grote vaarwegen en goede verbindingen met zeehavens zoals Nederland. Vervoer door de binnenvaart heeft daardoor volgens de CCR een groeipotentieel. ‘Het vindt plaats binnen een multimodale context en met name innovatie biedt mogelijkheden om een efficiëntere aansluiting op andere vervoersdragers tot stand te brengen, de concurrentiekracht te verhogen en de
milieuvriendelijkheid te verbeteren.’

Binnenhavens
Binnenvaarthavens zijn volgens de CCR ‘van cruciaal belang voor de ontwikkeling van de binnenvaart’. ‘Zij zijn, net als de zeehavens, de plaatsen waar de binnenvaart aansluit op andere vervoersdragers. Een goede haveninfrastructuur en het promoten van binnenvaartvervoer door havens kan een belangrijke positieve bijdrage vormen in de verdere ontwikkeling van deze vervoerswijze. Door de activiteiten van de binnenvaarthavens nader onder de loep te nemen, kan vastgesteld worden wat de tendensen en specialisaties in de afzonderlijke havens zijn, waardoor ook een beter inzicht kan worden verkregen in de verschillende initiatieven van de havens om de binnenvaart te bevorderen.’

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid.

Volg ons op Twitter en Facebook