NIJMEGEN Aqualink heeft in een brief aan Rijkswaterstaat haar zorgen geuit over de stremmingen en het toekomstperspectief van de sluizen in Weurt en Grave. De vereniging van watergebonden bedrijven wil graag in overleg op welke wijze de sluizen in Weurt en Grave en de tussenliggende Maasroute’ technisch en financieel duurzaam beheerd kunnen worden’.

‘Naast de varende ondernemers maken wij ons als toeleveranciers (Aqualink) en gebruikers (Port of Nijmegen van TPN-West) van de binnenvaart grote zorgen over onze toekomstige bereikbaarheid op onze huidige bedrijfslocaties in en rond Nijmegen’, laat Aqualink Rijkswaterstaat weten. ‘Duurzaam en toekomstbestendig ondernemen in de haven van Nijmegen wordt ons gewoonweg onmogelijk gemaakt door het ontbreken van adequate en betrouwbare infrastructuur.’

Stremmingen
De sluizen van Weurt en Grave worden regelmatig getroffen door defecten waardoor de sluizen moeten worden gestremd. Met alle gevolgen voor de binnenvaart. Zo waren beide sluizen in augustus van dit jaar nog lange tijd gestremd. Bij sluis Grave ging het om een spoedvervanging van de deurcilinder. Bij het testen bleek echter dat door een defecte sensor in de nieuwe cilinder de sluisdeur niet werkt. Dat leidde tot een nog langere stremming. En dat terwijl er meer scheepvaart bij sluis Grave was vanwege een stremming van sluis Weurt. De twee sluiskolken waren buiten werking. In één kolk vonden onderhoudswerkzaamheden plaats en de tweede kolk kon niet gebruikt worden vanwege het watertekort.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

STRAATSBURG Het jaar 2021 werd gekenmerkt door een robuust herstel dat samenhangt met het feit dat in verschillende goederensegmenten in de binnenvaart weer overslag- en vervoersniveaus van voor de pandemie werden bereikt of zelfs overschreden. Dut blijkt uit de Europese Binnenvaart Marktobservatie van de CCR en de Europese Commissie.

Onder invloed van het economische herstel was in de tweede helft van het jaar een reeds oplopende tendens van de grondstofprijzen te zien. De handel in industriële componenten werd echter ook verstoord als gevolg van de snel stijgende vraag.
Het economisch herstel was met name goed zichtbaar in het binnenvaartvrachtvervoer, waar in 2021 in vergelijking met 2020 in vrijwel alle marktsegmenten van deze sector groei kon worden waargenomen. Het vrachtvervoer over de traditionele Rijn steeg met 5,4%, hoewel het nog steeds 3,2% onder het niveau van 2019 lag. Ook de vervoersprestatie steeg in 2021 met 4,5% in vergelijking met 2020, maar blijft daarbij nog steeds achter bij de waarde van voor de coronacrisis.

Meer kolen
De grotere staalproductie en de hoge gasprijzen jagen de vraag naar kolen op en in het kielzog daarvan is er meer vervoer van kolen over de Rijn, dat in 2021 met 28,5% toenam. De sterke toename van het kolenvervoer over de Rijn ging hand in hand met een toename van het kolenvervoer over zee. De haven van Amsterdam is een goed voorbeeld voor deze trend, waar de overslag van over zee aangevoerde kolen in 2021 met 41% steeg. Dankzij het herstel in de staalproductie is voor ijzerertsen en metalen de situatie vergelijkbaar met een consistente groei van respectievelijk 15,7% en 11,2%. Andere vrachtsegmenten, namelijk containers, agribulk en voedingsmiddelen, zand, stenen en grind, alsook aardolieproducten en chemische producten zijn min of meer op hetzelfde peil gebleven.

Havens
De economische opleving die in 2021 werd waargenomen, is goed af te lezen in de tendensen voor de overslag van goederen in de belangrijkste Europese zeehavens. Terwijl in de haven van Hamburg het binnenvaartvervoer sterk daalde (-16%), kon in de belangrijkste Europese zeehavens juist een toename het vervoer van goederen worden vastgesteld, (+6% voor de haven van Rotterdam, +9,7% voor de haven van Constanţa, +9% voor de North Sea Port, +7,5% voor de haven van Antwerpen).

Waterstand
Alles bij elkaar gezien hebben ook de waterstanden het herstel in het vrachtvervoer een handje geholpen. Op de Rijn waren er in 2021 slechts weinig dagen waar het waterpeil kritisch werd. Een voorbeeld is de peilschaal bij Kaub aan de Middenrijn, waar het waterpeil in 2021 slechts tien dagen onder het kritische laagwaterniveau (Overeengekomen Lage Rivierstand) lag, terwijl dit in het ‘laagwaterjaar’ 2018
107 dagen waren. Als men de waterstandsgegevens voor de Donau analyseert, ziet men daarentegen een aantal laagwaterdagen in 2021 dat iets hoger ligt, ook als men de gehele periode van 2015 tot 2021 bekijkt.

Hoewel de waterstanden over het algemeen vrij gunstig waren, vielen de vaaromstandigheden aan het einde van het jaar (KW4 2021) slechter uit. De lagere waterstanden leidden in het vierde kwartaal van 2021 tot hogere transport- of vrachtprijzen, met name voor droge lading die op de spotmarkt werd aangeboden.

Vooruitzichten
De vrachtprijzen voor vloeibare lading vielen de afgelopen twee jaar wat zwakker uit, waarbij alleen in het vierde kwartaal van 2021 het plaatje er anders uitzag als gevolg van de lage waterstanden. De redenen hiervoor hangen samen met de lagere vraag naar vervoer van vloeibare goederen als gevolg van de Covid-19-pandemie.

Voor het vrachtvervoer wijzen de vooruitzichten in het algemeen op herstel in 2022- 2024. Echter, de neerwaartse risico’s waarmee deze vooruitzichten zijn omgeven, zijn aanzienlijk gezien de Russische agressieoorlog tegen Oekraïne en de gevolgen daarvan voor de economie. Het gaat voornamelijk om prijsstijgingen van grondstoffen en verstoringen in de bevoorrading.

Oorlog
Het vervoer van graan zal ongetwijfeld gevolgen ondervinden van de oorlog in Oekraïne, aangezien dit conflict nu al tot ernstige knelpunten heeft geleid in de uitvoer van graan uit de regio rond de Zwarte Zee naar talrijke graanconsumerende markten. De consequentie daarvan is dat andere graanexporterende regio’s belangrijker worden. Verwacht wordt dat de graanproducerende regio’s in Frankrijk en het binnenvaartvervoer naar het achterland over de Franse waterwegen zullen profiteren van deze situatie. De zee-rivierhaven van Rouen is een belangrijke exporthub voor graan en binnenvaartschepen vervoeren het graan vanuit het achterland naar deze haven.

Hier kan een opleving worden verwacht van de handelsstromen tussen de haven van Rouen naar landen in Noord-Afrika, waar het binnenvaartvervoer van graan in Noord- Frankrijk dan ook van zal kunnen profiteren. Veel landen in Noord-Afrika zijn grote importeurs van graan en moeten de levering van graan zekerstellen.

Aantal schepen
In 2021 is het aantal in Europa geregistreerde schepen in de Rijnoeverstaten gestegen tot meer dan 10.000 schepen. In de Donaulanden zijn dit er 3.500, in de overige Europese landen 2.300. In 2021 werden er minder nieuwe drogeladingschepen gebouwd, het aantal van 26 schepen in 2020 daalde met acht eenheden naar 18 in 2021. Aan de andere kant werden er vier nieuwe tankschepen meer gebouwd: 40 in 2019, 54 in 2020 en 58 in 2021. De meerderheid van deze nieuwe schepen zijn te vinden in de capaciteitscategorieën van 3.000-4.000 ton en 2.000-3.000 ton.

Passagiers
De werkgelegenheid in het vracht- en passagiersvervoer in de Europese binnenvaartsector toont een belangrijke verandering in het patroon van 2019 tot 2020. De pandemie had met name voor het passagiersvervoer ernstige consequenties.
Voor dit segment wordt een stijgende trend gemeld van 17.895 werknemers in 2010 naar 23.100 in 2019, terwijl de werkgelegenheid in 2020 enigszins daalde naar 21.023 tewerkgestelde personen. Het aantal personen dat werkzaam is in het vrachtvervoer ligt met 23.170 net iets hoger dan in de passagiersvaart.
De maatregelen die werden getroffen vanwege de Covid-19-pandemie hebben het passagiersvervoer in 2020 en 2021 zwaar getroffen. Hoewel vastgesteld kan worden dat de cruiseschepen in 2021 hun activiteiten dankzij de versoepeling van de maatregelen weer konden hervatten, ligt het aantal riviercruisereizen op de Rijn nog steeds 55% onder het niveau van voor de pandemie in 2019.

Het aantal cruiseschepen dat de sluis bij Iffezheim aan de Rijn passeerde, nam toe van 534 in 2020 tot 1.315 in 2021, hoewel dit cijfer nog ver achterblijft bij de 2.929 schepen die in 2019 bij deze sluis geteld werden. Voor de Donau en Moezel zijn de tendensen vergelijkbaar. Voor de Donau aan de Duits-Oostenrijkse grens steeg het aantal cruiseschepen dat de grens passeerde van 324 naar 1.255, maar ook dit cijfer is aanzienlijk lager dan de 3.668 schepen die in 2019 waargenomen werden. Voor de Moezel daalde het aantal van 1.536 naar 469 tussen 2019 en 2020, maar in 2021 werden er weer 1.000 passerende schepen geteld. Niet alleen bleef het aantal passerende schepen onder het niveau van voor de pandemie, ook de bezettingsgraad van de schepen bleef ver achter bij het niveau van 2019.

Onzekerheden
Ook al lijkt het inmiddels beter te gaan op de riviercruisemarkt, blijft de situatie voor de sector van het passagiersvervoer in 2022 gekenmerkt door veel onzekerheden die samenhangen met de aanhoudende oorlog in Oekraïne en de gestegen prijzen voor grondstoffen zoals staal, die gaan meewegen als het gaat om de bouw van nieuwe schepen.

Veel landen hebben in het voorjaar van 2022 hun grenzen voor reizigers weer geopend en er worden ook weer nieuwe orders geplaatst voor de bouw van riviercruiseschepen. De oorlog in Oekraïne veroorzaakt echter een zekere verstoring op de Europese markt voor riviercruises. Op de eerste plaats valt te verwachten dat de Beneden-Donau veel minder aantrekkelijk zal worden gevonden vanwege het potentiële risico om in de buurt van het oorlogsgebied te komen. Ten tweede zou dit ook gevolgen kunnen hebben voor de vraag naar passagiersvervoer op andere Europese rivieren. Toeristen afkomstig uit de VS zullen namelijk de oorlog in Oekraïne als onderdeel van Europa in het algemeen zien. De oorlog heeft ook tot gevolg dat er veel minder personeel uit Oekraïne beschikbaar is om in het segment van de riviercruises te werken. Tot slot komt daar
nog bij dat de gestegen brandstofprijzen de kosten van een cruise zullen verhogen, wat eveneens het toerisme zal beïnvloeden.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

UTRECHT Rijkswaterstaat heeft samen met 13 Europese landen met EuRIS een geheel nieuwe online omgeving opgezet. European River Information Services moet schippers en logistieke partners voor een betrouwbare reis- en routeplanning 24/7 een actueel beeld geven van de situatie op de vaarwegen.

Het nieuwe platform (www.eurisportal.eu) helpt vaarweggebruikers om hun reis- en aankomsttijden in heel Europa te plannen in één omgeving. Het bestrijkt de belangrijkste onderling verbonden binnenvaarwegen in Europa met de de zeven hoofdcorridors Rijn, Donau, Elbe, Moezel, Duinkerken – Schelde, Amsterdam – Antwerpen – Luik, Amsterdam – Antwerpen -Brussel) en nog veel meer. ‘Voorheen moesten schippers talloze websites en informatiebronnen raadplegen om alle relevante informatie op te halen, vooral bij grensoverschrijdende reizen. EuRIS biedt nu one-stop-shopping voor alle relevante vaarweg- en verkeersgerelateerde informatie door de gegevens van 13 landen op een centrale plek te combineren.’

Real-time informatie
Schippers en andere gebruikers kunnen op elk moment real-time informatie verzamelen en inzicht krijgen in de actuele verkeerssituatie op hun vaarroute, wachttijden, incidenten of verstoringen die de reistijd beïnvloeden. Ze kunnen ook informatie delen met anderen, bijvoorbeeld hun ETA. Alle informatie staat in een afgeschermde omgeving, zodat de privacy gewaarborgd is.

Onderling verbonden
Het huidige samenwerkingsverband bestaat uit Oostenrijk, België, Bulgarije, Kroatië, Tsjechië, Frankrijk, Duitsland, Hongarije, Luxemburg, Nederland, Roemenië, Servië en Slowakije. De landen zullen hun samenwerking voortzetten om het platform de komende jaren verder te ontwikkelen, afhankelijk van de behoeften en gebruikerseisen.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

UTRECHT Er komt voorlopig geen einde aan de droogte. De aanvoeren van de rivieren zijn nog steeds laag, het neerslagtekort loopt verder op en de grondwaterstanden zijn uitzonderlijk laag. De effecten van de droogte blijven voor de scheepvaart dus nog zeer goed voelbaar.

De kans op neerslag in Nederland en in het stroomgebied van de Maas en Rijn nemen toe. Desondanks is het op dit moment in Nederland nog altijd zeer droog. Om de droogtesituatie echt te verbeteren moet dan ook langdurig neerslag vallen. Voorlopig moeten we het echter nog doen met ‘hier en daar een bui’. Dat buiige karakter van het weer maakt dat we te maken krijgen met lokaal grote verschillen.

Water in de grote rivieren
De aanvoer van de Rijn bij Lobith is op dit moment 875 m3/s en blijft stabiel. In het weekend van 9 tot en met 11 september gaat de afvoer toenemen tot 1000 m3/s door verwachte neerslag in het stroomgebied.
De aanvoer van de Maas bij Sint-Pieter is ongeveer 25 m3/s en neemt de komende dagen ook wat toe. (Foto Roman Grac via Pixabay)

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

STRAATSBURG België is overgegaan tot de ratificatie van de wijziging van het Verdrag inzake de verzameling, afgifte en inname van afval in de Rijn- en binnenvaart (CDNI). Deze belangrijke wijziging van het Verdrag heeft tot doel de bescherming van het milieu en het behoud van de luchtkwaliteit te waarborgen door het ontgassen van binnenschepen aan strikte regels te onderwerpen.

België is na Luxemburg, Nederland en Duitsland de vierde verdragsluitende staat die haar akte van bekrachtiging heeft neergelegd. De ratificatieprocedure is nog gaande in Frankrijk en Zwitserland. De wijziging treedt zes maanden na de nederlegging van de laatste akte van bekrachtiging in werking.

Dampretourleiding
De wijziging van het CDNI voorziet de geleidelijke invoering van een ontgassingsverbod in het toepassingsgebied van het CDNI om te voorkomen dat milieugevaarlijke gasvormige ladingrestanten in de atmosfeer terechtkomen. Deze dampen blijven na de verwijdering van bepaalde vluchtige organische stoffen achter in de ladingtanks van tankschepen en moeten worden verwijderd voordat de volgende lading aan boord wordt genomen als de dampen niet door middel van een dampretourleiding naar een tank aan de wal afgevoerd kunnen worden. De zes lidstaten van het CDNI zijn deze nieuwe voorschriften overeengekomen, die voorzien in de noodzakelijke procedures voor de inname en verwerking van deze gasvormige ladingrestanten.

Nederlegging
De akte van bekrachtiging is op 25 augustus 2022 in het Palais du Rhin in Straatsburg neergelegd door ambassadeur Jean-Cédric Janssens de Bisthoven, permanent vertegenwoordiger van België bij de Raad van Europa. De nederlegging is gedaan bij de secretaris-generaal van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR), mevrouw Lucia Luijten, die tevens depositaris voor het CDNI is. Tijdens deze plechtigheid heeft het België ook zijn akte van bekrachtiging van het Verdrag van Straatsburg van 2012 inzake de beperking van aansprakelijkheid in de binnenvaart (CLNI 2012) neergelegd.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

NIJMEGEN De hele Waalkade in Nijmegen wordt per 1 september van dit jaar in beide richtingen afgesloten voor voertuigen. De binnenvaart kan een ontheffing krijgen, net als de toeleveranciers aan de binnenvaart.

De oostelijke Waalkade tegenover het Casino en de horecazaken is al een aantal jaren gesloten voor autoverkeer. Nu komt daar de westelijke Waalkade, dus de kade met de damwand tussen Grote Straat en Veemarkt (autoafzetplaats) bij. Nadat de gemeente Nijmegen het nieuws over deze afsluiting bekend had gemaakt, kwam de Nijmeegse maritieme bedrijvenvereniging Aqualink in actie. Het verbod zou namelijk problemen opleveren voor de binnenvaartschippers en de toeleveranciers. Na een constructief gesprek met de Nijmeegse havenmeester en de afdeling Parkeren van de gemeente, werd voor beide een oplossing gevonden.

Ontheffing
Afgesproken is dat de binnenvaart, cruisevaart en scheepvaart gerelateerde bedrijven een ontheffing van het verbod kunnen krijgen. Dat kan bijvoorbeeld als de schipper met zijn schip binnen het rijverbod ligt, als de auto aan of van boord moet, als reparaties aan boord moeten worden uitgevoerd of als passagiers van en naar de cruiseschepen moeten.

Het lage gedeelte van de autoafzetplaats valt buiten het verbod. Aanmelden van het kenteken is hiervoor dus niet nodig. Het hoge gedeelte en de kade bovenstrooms de autoafzetplaats vallen wel onder het verbod. Ligt u dus kopvoor aan de autoafzetplaats of heeft u de autokraan voorop dan moet u het kenteken wel aanmelden. Dat kan via de website van de gemeente Nijmegen (www.nijmegen.nl/formulieren/kenteken-doorgeven).
Het kenteken kan vooraf of op de dag van aankomst aangemeld worden. Achteraf aanmelden is niet mogelijk omdat de camerabeelden dagelijks uitgelezen worden. Na aanmelding ontvangt u een ontvangstbevestiging. De Havendienst beoordeelt de aanmelding, mocht er twijfel zijn dan wordt contact met de aanvrager opgenomen.

Problemen
Mochten de binnenvaart of de toeleveranciers ondanks de afspraken met de gemeente toch nog tegen problemen aanlopen, dan vraagt Aqualink deze te communiceren. ‘Dan kunnen we deze bespreken met de gemeente en mogelijk dan ook weer tot een praktische oplossing komen.’

Voor eventuele vragen over het verbod en de ontheffing kunt u mailen naar havens@nijmegen.nl of bellen met de Havendienst via 06 46 19 54 73.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

BAZEL Het duurt waarschijnlijk nog zeker twee jaar voordat de riviercruisevaart weer de aantallen passagiers aan boord krijgt van voor de corona pandemie. Brancheorganisatie IG RiverCruise spreekt in haar jaarverslag over 2021 van een ‘sector op een moeizaam pad naar het normaal’.

Het verzamelen van de jaarcijfers voor het riviercruise seizoen 2021 heeft door moeilijke omstandigheden veel tijd in beslag genomen. ‘De activiteiten van de bedrijven verliepen vanwege corona opnieuw grote delen van het jaar niet normaal verliepen door de corona. De start van het seizoen moest worden teruggedraaid en in het begin was alleen reizen binnen Duitsland mogelijk. De Italiaanse en Franse markten gingen pas in juni open na een lange lockdown. Overzeese passagiers uit Noord-Amerika, die in normale jaren ongeveer 50% van het aantal passagiers voor hun rekening nemen, vonden hun weg naar Europa zeer laat en slechts in kleine aantallen.’

Ondanks de gevolgen van de coronabeperkingen groeide de cruisemarkt in 2021 nog met een kleine 63 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. In totaal werden 182.844 passagiers vervoerd. Maar dat is nog altijd flink minder dan voor corona. Zo werden in 2019 alleen in Duitsland al, de grootste Europese markt voor de riviercruisemarkt, 541.133 passagiers vervoerd. ‘De riviercruise-industrie bleef nog een jaar in de ban van de Corona crisis, maar wist de tweede pandemie op rij te trotseren’, concludeert IG RiverCruise.

IG RiverCruise
IG RiverCruise behartigt de uiteenlopende belangen van de riviercruiserederijen. Drie Zwitserse rederijen richtten de branchevereniging in 2000 op. Inmiddels vertegenwoordigt het in Bazel gevestigde IG RiverCruise meer dan 90% van de Europese markt.

De jaarlijkse studie ‘Der Flusskreuzfahrtmarkt’ in het Duits kan voor 98 euro (plus btw en verzendkosten) of als een gepersonaliseerde PDF-editie worden gekocht bij SeaConsult (www.seaconsult.de).

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

DEN HAAG Als de droogte verder toeneemt, gaat Rijkswaterstaat eventueel eenrichtingsverkeer instellen op de Boven-IJssel voor alle scheepvaart. Dat gebeurt vanaf een minst gepeilde diepte (MGD) van 1,45 meter. De binnenvaart moet dan flink omvaren.

Het instellen van eenrichtingsverkeer is mogelijk nodig vanwege de dalende waterstanden op de IJssel. Hierdoor wordt de vaargeul steeds smaller en kan er niet meer veilig in twee richtingen worden gevaren. Want het is nog steeds droog in Nederland. De incidentele en plaatselijke buien bieden slechts een aantal dagen beperkt verlichting. Rijkswaterstaat verwacht dat vanaf volgende week de droogte en de effecten verder gaan toenemen. Ook de verschillen in Nederland zijn groot. In het oosten, zuiden en Zeeland zijn de effecten het meest nijpend. De inmiddels ingezette maatregelen zijn talrijk, zoals het schutten op basis van vraag en aanbod bij sluis Eefde en het doorlaten van zoet water via stuw Hagestein tegen verzilting Lek en Hollandsche IJssel.

Omvaren
Mocht het komen tot eenrichtingsverkeer op de Boven-IJssel, dan moet de scheepvaart vanuit Duitsland richting Kampen en de Twentekanalen omvaren via de Waal, het Amsterdam-Rijnkanaal en het IJsselmeer. De recreatievaart kan er voor kiezen om gebruik te maken van de Randmeren. Vanwege de waterstanden is de Waal de optimale route. Rijkswaterstaat adviseert deze route zodat het water in de stuwpanden in Nederrijn op peil gehouden kan worden.

Bellenscherm
Om de toenemende verzilting van het Amsterdam-Rijnkanaal tegen te gaan, worden twee maatregelen voorbereid. De eerste is het activeren van het bellenscherm. Dit is een buis op de bodem van het Noordzeekanaal ter hoogte van gemaal Zeeburg. De luchtbellen uit het bellenscherm brengen het zoute water omhoog. Dat komt vervolgens terecht in de zoetwaterstroom die vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal richting Noordzee gaat. Zo wordt het zoute water tegengehouden en stroomt het terug naar het Noordzeekanaal.
De tweede maatregel is het inzetten van de energiecentrale bij Diemen ten behoeve van de doorvoer van water van het Markermeer naar het Amsterdam-Rijnkanaal. Doorvoer via de energiecentrale kan helpen om verzilting te bestrijden.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

AMSTERDAM De comeback van kolen gaat langer duren en dit stuwt het vervoer van droge lading in de binnenvaart. De contractprijzen lagen hierdoor in het eerste kwartaal 20% hoger dan vorig jaar, op de spotmarkt voor droge ladingvaart was dit al 50%.

Eind 2022, voor de oorlog in Oekraïne, verwachtten de economen van de ING dat kolen nog één keer kortstondig zouden opleven als gevolg van de hoge gasprijzen. Door druk om Russisch gas te vervangen gaat dit nu echter langer duren. De beperking van kolencentrales tot 35% van hun capaciteit is in Nederland opgeschort en in ook in Duitsland schakelt de economie weer meer over op kolenenergie. Vorig jaar liep het aandeel in de energiemix op van 26% tot 32%.

Sterk jaar
Dit alles heeft al tot veel grotere stromen in de havens geleid en dit zorgt ook voor meer binnenvaart, met name over de Rijn naar centrales in Duitsland. Aangezien het abrupt dichtdraaien van de gaskraan de industrie en economie grote schade kan toebrengen, haasten verladers zich volgens de ING-economen om toevoer van kolen uit andere landen zeker te stellen. ‘Vervoerszekerheid is nu belangrijk en dat heeft dit jaar tot diverse nieuwe chartercontracten voor kolenvervoer tegen veel hogere tarieven geleid. Omdat de droge ladingvaart veruit het grootste deelsegment is, werkt dat ook sterk door in de hele binnenvaart en dit zal in termen van prijs voor een relatief sterk jaar gaan zorgen. Overigens is het overheidsbeleid er nog steeds wel op gericht om het kolenverbruik op weg naar 2030 verregaand terug te dringen, waarmee ook dit ladingpakket weer zal teruglopen.’

‘Blue Road’
Het waterrijke binnenland blijft volgens de ING een groeimarkt voor de binnenvaart. ‘Het overheidsbeleid voor intensiever gebruik, de zogeheten Blue Road, lijkt met het nog altijd uitbreidende netwerk van inland terminals en ladingbundeling ook bij meer verladers aan te slaan, al helpen de huidige congestieproblemen op korte termijn niet. Ook internationaal blijven er kansen. Zo neemt de intensiteit van het vervoer tussen Rotterdam en Antwerpen toe. Ook wordt er tussen Nederland en België een nieuwe containerterminal in Bergen op Zoom geopend en wil Trilogiport in Luik in samenwerking met de Antwerpse haven het containervervoer over het Albertkanaal intensiveren. Ook op de Beneden Rijn van en naar grootste containerbinnenhaven van Europa, Duisburg, blijven er kansen te benutten vanwege de relatief grote aantallen die binnenvaart in één keer van vervoeren.’

Graanvervoer
Iets wat indirect tijdelijk ook tot extra vraag in de binnenvaart zorgt is de blokkade op uitvoer van graan uit Oekraïne via de Zwarte zeehavens. Via de Roemeense grensstad Galati worden initiatieven genomen om graan via de Donau verder af te voeren. ‘Hiervoor worden ook binnenvaartschepen en duwbakken opgekocht. Dit verkrapt de scheepscapaciteit, die jarenlang kampte met een overschot, maar waaraan de afgelopen ruim tien jaar heel weinig nieuwe schepen zijn toegevoegd. De grotere vraag naar droge ladingschepen heeft ook een overloopeffect op de containervaart, waarvoor veel schepen ook inzetbaar zijn.’

Tankvaart
Ook in de binnentankvaart is de vervoersvraag met de groei van het olieverbruik weer grotendeels terug. Volatiliteit op de oliemarkten zorgt ook voor meer handelsstromen tussen de ARA-havens (Amsterdam-Rotterdam-Antwerpen). Daarnaast is er meer vraag naar capaciteit door een groter aantal verschillende olieproducten en bijmenging van biobrandstoffen. Toch blijft er nog wel druk op de markt, doordat er een aantal nieuwe grote tankers in de vaart zijn gekomen. Het aankomende verbod op varend ontgassen na het lossen kan daarentegen zorgen voor extra aan wal liggen van schepen de havens of minder flexibele inzetbaarheid, doordat ze op een vaste ladingstroom ingezet worden.

Opvallend is volgens de ING-economen dat de internationale tankvaart de afgelopen jaren een groeimarkt is geweest voor de binnenvaart. ‘Dit is voor een belangrijk deel gedreven door gespecialiseerd vervoer voor de chemie. Zo worden er RVS-tankers op de Rijn ingezet voor BASF. Verder liggen er kansen voor het vervoer van vloeibare gassen, zoals LNG en in het toenemende bijmengen van biobrandstoffen en de toekomstige bunkering van (groene) methanol in zeeschepen (door Maersk). De elektrificatie van het West-Europese wagenpark zal op weg naar 2030 merkbaar worden in de tankvaart, doordat het brandstofvervoer er langzaam door afneemt.’

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

ROTTERDAM Koninklijke Binnenvaart Nederland (KBN) maakt zich grote zorgen over de beschikbaarheid van scheepsruimte voor de container- en droge ladingmarkt. Door de grote vraag naar kolen, wordt een groot deel naar deze markt getrokken. Ook worden schepen uit de markt weggekocht of gecharterd om naar het Oostblok te worden overgebracht, voor het vervoer van Oekraïens graan.

Op dit moment is niet alleen in de droge lading- en containermarkt, maar ook in de kolenmarkt sprake van een groot tekort aan scheepscapaciteit. Daardoor kan de dienstverlening niet langer op het gewenste niveau gehandhaafd worden en worden afvaartfrequenties noodgedwongen afgeschaald. In combinatie met de dalende waterstanden en de bestaande operationele problemen in de zeehavens, leidt dit tot grote problemen in logistieke ketens.

Solidarity lanes
Ook zet de Europese Commissie solidarity lanes op en organiseert matchmaking events om het vervoer van Oekraïens graan te faciliteren. ‘Het belang daarvan willen wij niet bagatelliseren’. meldt KBN. ‘Maar de keerzijde van de medaille is dat de thuismarkt van de schepen die daardoor naar Oost-Europa vertrekken in gevaar komt.’

Onzeker
Hoe de situatie zich de komende tijd gaat ontwikkelen is volgens KBN zeer onzeker. ‘Er is een grote vraag naar allerlei producten. Productieprocessen draaien enerzijds op volle toeren, maar anderzijds kunnen grondstoffen of onderdelen niet aangeleverd worden en gerede producten niet afgevoerd. De binnenvaart heeft een grote strategische waarde. Als de dienstverlening niet langer gegarandeerd kan worden, komt zowel de continuïteit van productieprocessen als de leveringszekerheid naar consumenten in gevaar.’

Alternatieven voor de binnenvaart (spoor- of wegvervoer) zijn volgens KBN slechts beperkt voorhanden. ‘Ook daar spelen capaciteitsproblemen.’

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.