BAZEL De coronapandemie heeft een grote impact gehad op de riviercruisevaart. ‘Dat was en is nog steeds een grote uitdaging’, vertelt CEO Robert Straubhaar van United Rivers. Zo moeten de rederijen volgens Straubhaar eerst weer geld gaan verdienen voordat ze kunnen investeren in nieuwe schepen. Hij verwacht dat de eerste nieuwbouwschepen over twee jaar in de vaart komen.

United Rivers is met 114 passagiersschepen een grote speler in de Europese markt voor riviercruises. Maar ook voor United Rivers waren de laatste twee jaar niet makkelijk. Er kwamen vrijwel geen gasten meer uit onder meer de Verenigde Staten, Australië en Azië, voor de sector belangrijke landen. ‘Maar dankzij onze geweldige medewerkers, loyale klanten, een succesvol bedrijfsmodel en financiële reserves hebben we deze crisis goed overwonnen’, vertelt Straubhaar. ‘En last but not least hebben we ook belangrijke en substantiële steun gekregen van de landen waarin we actief zijn. Nederland en Duitsland steunden de daar gevestigde bedrijven goed en substantieel, Zwitserland was wat minder genereus. Maar zonder deze staatssteun zouden sommige rederijen waarschijnlijk failliet zijn gegaan.’

Oplevering 2024
Inmiddels weten de passagiers beetje bij beetje weer de weg te vinden naar de riviercruiseschepen. Dat zijn nu nog vooral de Europese gasten. Straubhaar verwacht dat de overzeese markt waarschijnlijk pas vanaf 2023 terugkeert naar de cijfers van voor de Corona pandemie. En dat heeft ook gevolgen voor de investeringen van de rederijen. ‘De rederijen willen en moeten weer geld gaan verdienen voordat er nieuwe schepen worden gebouwd. Vooral de banken die de schepen moeten financieren houden momenteel scheepsbouwleningen tegen totdat de riviercruisemarkt zijn oude kracht heeft hervonden. De signalen zijn echter veel positiever dan zes maanden geleden. Ik ga er vanuit dat op de werven in Nederland weer nieuwe schepen gaan worden gebouwd voor oplevering in 2024. Als United Rivers hebben wij momenteel ongeveer tien nieuwe schepen in de pijplijn voor oplevering tussen 2024 en 2026.’

Oorlog
De uitdagingen die de Corona pandemie voor de rederijen met zich meebracht, zijn met de oorlog in Oekraïne overigens nog niet voorbij. ‘De oorlog in Oekraïne en de daarmee gepaard gaande westerse sancties hebben geleid tot een forse stijging van de brandstof- en voedselprijzen voor de rederijen. Na de Corona crisis is het voor rederijen een extra uitdaging om deze stijgingen door te berekenen aan de klanten. Ook zijn de boekingen onder Boedapest naar de Donaudelta sterk gedaald, vooral van gasten uit de Verenigde Staten.’ De meeste riviercruisemaatschappijen hebben de reizen naar de Donaudelta inmiddels gedeeltelijk uitgesteld tot het derde en vierde kwartaal van dit jaar of hebben de reizen zelfs volledig geannuleerd voor 2022.
De boekingen voor dit jaar voor de overige vaargebieden zoals de Boven Donau, Rijn en Moezel is volgens Straubhaar vanuit het buitenland bevredigend te noemen en vanuit de Europese markt goed tot zeer goed.

Aanlegplaatsen
Een andere uitdaging voor de riviercruisevaart blijven de voldoende aanlegplaatsen in het hart van de steden langs de rivieren, zodat de passagiers naar de musea kunnen lopen of andere bezienswaardigheden kunnen bewonderen zonder de bus te hoeven nemen. ‘De afgelopen jaren is er veel gebeurd bij de ontwikkeling van nieuwe ligplaatsen. Op deze plaatsen maakt onze industrie zich vooral zorgen dat we walstroom kunnen krijgen, zodat we de generator niet hoeven te laten draaien. Meestal is het grote publiek zich er niet eens van bewust dat ongeveer 90% van de riviercruiseschepen is uitgerust om tijdens het liggen walstroom te kunnen gebruiken. Het zijn vaak de gemeenten en de havens die nog geen, of te weinig, walstroom kunnen leveren.’
Ook zijn riviercruiserederijen in de winter vaak op zoek naar plaatsen om de schepen neer te kunnen leggen. Om dat kosteneffectief en milieuvriendelijk te kunnen doen, moeten volgens Straubhaar op deze winterligplaatsen minimaal tien of meer plaatsen kunnen liggen. ‘Uiteraard weer met walstroomvoorziening en andere infrastructuur.’

Uitdagingen
Voor de nabije toekomst heeft de riviercruisevaart volgens Straubhaar nog te maken met verschillende uitdagingen. ‘Mijns inziens moeten we op twee grote punten antwoorden vinden. Dat is het werven, opleiden en trainen van voldoende medewerkers en vergroening. Als United Rivers hebben we voor de pandemie deze uitdagingen al bovenaan de agenda gezet. Met onze nieuwe bedrijven Rivier Academy en River Technics proberen we daar samen met autoriteiten en organisaties in heel Europa oplossingen voor te vinden.’

United Rivers

United Rivers heeft haar hoofdkantoor in Bazel en bestaat uit drie divisies, Floating Venues, Starling Fleet en River Alliance.

Floating Venues bezit en exploiteert schepen onder de namen KD Köln-Düsseldorfer (Rijn en Moezel), Weisse Flotte (Elbe) en Oceandiva (Rijn en Theems).

Starling Fleet is een zogenoemd white label, dat wil zeggen business to business. Starling Fleet verkoopt dus geen reizen, maar chartert de riviercruiseschepen aan touroperators van over de hele wereld. Deze touroperators doen de zaken met de eindklanten. Starling Fleet bezit en exploiteert in Europa moderne riviercruiseschepen van verschillende groottes, die voor touroperators op verschillende rivieren in heel Europa worden ingezet.

River Alliance (River Advice) biedt op maat gemaakte diensten aan de riviercruisemarkt aan zoals rederijen, reders, touroperators, exploitanten, financiële dienstverleners, verzekeringsmaatschappijen en scheepswerven. Dit bestaat onder meer uit het plegen van overleg, administratie en managementdiensten zoals hotel management, nautisch beheer, technisch management, nieuwbouw en inkoop.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

De Inspectie SZW heeft dit jaar al voor 492.000 euro aan boetes opgelegd aan riviercruiserederijen voor overtreding van de Wet arbeid vreemdelingen (Wav).Ook lopen er op dit moment nog enkele onderzoeken naar mogelijke overtreding van de wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (Wml). De riviercruisevaart blijft dan ook de warme aandacht van de Inspectie houden als het gaat om het aanpakken van misstanden in de riviercruisevaart.

Staatssecretaris Tamara van Ark van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid reageert hiermee op een verhaal in Trouw met de kop ‘De wereld achter die fijne Rijnreis blijkt helemaal niet zo fijn te zijn’. Samen met het platform voor onderzoeksjournalistiek Investico en het radioprogramma Argos berichtte de krant over ‘de personeelsuitbuiting en mensenhandel die schuil gaat achter de idyllische wereld van riviercruises’. Tweede Kamerlid Bart van Kent stelde naar aanleiding van het artikel Kamervragen.

Volgens de onderzoeksjournalisten zou personeel op de riviercruiseschepen dikwijls werkdagen van tien tot zestien uur moeten maken,waarbij overuren niet worden vergoed, Hierdoor zouden de werknemers onder het minimumloon duiken. Van Ark meldt niet te kunnen beoordelen of dit geval is,maar wijst er wel op dat de regels voor het personeel op cruiseschepen ruimerzijn dan voor werknemers op het land. Zo mag gemiddeld 12 uur per dag worden gewerkten ook dagen met 14 uur arbeid zijn toegestaan. Het personeel mag maximaal 31dagen achtereen arbeid verrichten.

Overwerk
Dat de werknemers van de cruiseschepen in hun arbeidscontract zouden hebben staan dat ze ‘zoveel extra uur moeten werken als nodig is’ waardoor ze werkweken maken die in strijd zijn met de Arbeidstijdenwet, vindt Van Ark ‘zeer kwalijk’. Als de situatie erom vraagt, is overwerk mogelijk, maar de werkgever moet zich hierbij wel redelijk opstellen. Wat redelijk is, kan bijvoorbeeld afhankelijk zijn van de functie van de werknemer. Maar of een verzoek tot overwerk redelijk was, is aan de beoordeling van een rechter. Want het is een werkgever verboden om overwerk te laten verrichten indien dat overwerk met zich brengt dat de werknemer meer uren werkzaam is dan op grond van het arbeidstijdenbesluit istoegestaan. De werknemer mag het verzoek om overwerk te verrichten in dat geval weigeren. D0e werkgever is volgens de staatssecretaris immers altijd gebonden aan de voorschriften van het arbeidstijdenbesluit vervoer en de Wet minimumloon. ‘Ondernemingen en uitzenders in de riviercruises werken internationaal. Daarbij komt het ook voor dat een Cypriotisch uitzendbureau betrokken is. Maar wat betreft de Nederlandse binnenwateren geldt dan het arbeidstijdenbesluit vervoer.’

Cypriotische expertise
Van Kent wilde ook nog een reactie van de staatssecretaris op de volgens het Kamerlid ‘vergoelijkende toon’ van brancheorganisatie European Barge Union (EBU). Hij wilde van Van Ark bijvoorbeeld weten of ze het waarschijnlijk acht dat cruiserederijen voor een Cypriotische constructiekiezen, vanwege ‘de expertise op het gebied van cateringconcepten en themareizen’ van dit land.

De staatssecretaris antwoordt hierop dat ze het mede aan de brancheorganisaties vindt om constructies en misstanden zoals geschetst in het radioprogramma Argos en het artikel in Trouw aan te pakken.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.