ROTTERDAM De jury van de Ship of the Year Award 2023, (voorheen de KNVTS Schip van het Jaar-Prijs) heeft drie schepen genomineerd. Het zijn de RSD-E-Tug Sparky (Damen Shipyards), de Canopée (Neptune Marine) en de E-Pusher 1 (Padmos). De schepen zijn volgens de jury ’toonbeelden van innovatieve kracht, maatwerk, duurzaamheid en gedurfde aanpak van de Nederlandse scheepsbouw’.

De Sparky is op eigen initiatief ontwikkeld en gebouwd door Damen Shipyards. Ports of Auckland diende zich aan als klant. De eisen die aan het schip gesteld werden, waren hoog. De sleepboot moest volledig emissieloos kunnen werken met minimaal twee assistenties voor aan- en afmeren per dag. De minimale paaltrek moest 70 ton zijn.

Gekozen is voor een volledig elektrische voortstuwing met als energiebron oplaadbare batterijen van het type LTO (Lithium Titanate Oxide). De toegepaste batterij bestaat in totaal uit 2.240 modules met een gezamenlijke capaciteit van 2.782 kWh. De batterij kan via twee snellaadstations op de wal in anderhalf tot twee uur volledig geladen worden, waardoor het mogelijk is om tussen twee assistenties volledig op te laden. De voortstuwingsinstallaties SB en BB zijn geheel gescheiden, inclusief de bijbehorende schakelborden, ter verhoging van de redundantie van het systeem. Voor extra veiligheid is de batterijbank verdeeld over vier volledig gescheiden ruimtes. Gezien de afmetingen van het schip, LOA 24,73 m en breedte 13,13 m, was de keuze voor elektrische voorstuwing een uitdaging. Naast de omvangrijke elektrische installaties, moesten er ook nog twee dieselgeneratoren worden geplaatst met ieder een vermogen van 940 ekW voor back-up in noodsituaties en bij een langere stand-by tijd.

Naast het invullen van de eisen van Ports of Auckland, is er in het ontwerp rekening gehouden met flexibiliteit in het systeem, waardoor bij volgende bouwnummers van dit scheepstype de voorstuwingsinstallatie eenvoudig kan worden op- of afgeschaald. Hierdoor is het concept zeer geschikt voor seriebouw. Ondertussen worden er zes sleepboten van dit type op een werf van Damen in Vietnam gebouwd. Om zeker te zijn dat alle installaties tijdens de inbedrijfstelling goed zullen werken, zijn in Nederland de HIL-tests (Hardware in Loop) op de belangrijkste systemen uitgevoerd.

De Sparky vaart sinds juli 2022 onder de vlag van Nieuw Zeeland in de haven van Auckland.

Canopée
De Canopée is een open top RoRo-schip dat bedoeld is om componenten en brandstof voor Arianeraketten van Frankrijk naar Frans Guyana te vervoeren. Het schip heeft een lengte over alles van 121 meter, een breedte van 22 meter, een ontwerpdiepgang van 4,3 meter en een ontwerpsnelheid van 16,5 knopen.

Het schip vervangt twee schepen van 115 x 20 m die de dezelfde taken nu uitvoeren en moet, mede daardoor, voldoen aan een veelheid van soms conflicterende eisen binnen zeer beperkte hoofdafmetingen, wat leidt tot een complexe ontwerpuitdaging. Doordat het schip in Frans Guyana een rivier op moet varen is de maximale diepgang aldaar slechts 3,8 meter. De lichte, volumineuze lading die vervoerd moet worden vereist bovendien veel dekoppervlak binnen beperkte hoofdafmetingen. Dit resulteert in een volumineus, breed, ondiep schip. De lading vereist echter lage versnellingen terwijl het beoogde vaarschema een hoge snelheid vereist.

Om de beoogde snelheid op een efficiënte manier te behalen is een unieke rompvorm ontwikkeld en is het schip voorzien van hulpvoortstuwing middels vier Oceanwings wingsails, die op basis van een vaarschema van één roundtrip per maand tijdens de overtocht een brandstofbesparing van zo’n 18% moeten opleveren. Het is een dubbelschroefsschip met een praamvormig achterschip. In plaats van traditionele aslijnen met uithouders is er gekozen voor een rompvorm met twee gondels. Deze zijn asymmetrisch en verbeteren daardoor het volgstroomveld, geven koersstabiliteit bij het zeilen, verhogen het deplacement en bieden ruimte voor het plaatsen van de voortstuwingstrein hetgeen de lengte van het onderruim ten goede komt.

E-pusher Type M
De E-pusher Type M is de eerste in een serie van modulaire en schaalbare elektrisch aangedreven duwboten, een heel vernieuwend concept waarmee gekozen wordt voor een eigen benadering op verduurzaming in de binnenvaart. Padmos heeft van KOTUG de opdracht gekregen om het gehele ontwerp te maken van het eerste exemplaar en deze ook te bouwen. Het ontwerp is vergaand modulair gemaakt waardoor onderdelen compleet parallel van elkaar geproduceerd en vervolgens geassembleerd kunnen worden. Het totale productieproces wordt zo versneld, beter beheersbaar en betaalbaarder.

Bijkomend voordeel is dat ook de prestaties en functionaliteiten van de duwboten eenvoudig aangepast kunnen worden aan veranderende toepassingen of specificaties, bijvoorbeeld door te wisselen van energiebron.

De combinatie van een polyethyleen drijflichaam met een stalen frame en elektrische aandrijving is nog niet eerder vertoond in de scheepsbouw. Het HDPE drijflichaam maakt het ontwerp een stuk lichter, wat het schip een minder waterverplaatsing en kleinere diepgang oplevert, resulterend in een lager energieverbruik wanneer het schip vrij (zonder bakken) vaart en geschikter voor lagere waterstanden. Bovendien heeft dit materiaal binnen eenzelfde rompvolume een significant lagere CO2 footprint tijdens de bouw. Bijkomend voordeel is dat er geen antifouling hoeft te worden toegepast. Om de lekstabiliteit van het vaartuig te waarborgen is elke HDPE module opgebouwd uit 3 compartimenten zodat de 6 drijflichamen totaal 18 compartimenten vormen. De HDPE modules zorgen enkel voor drijfvermogen, de sterkte wordt verzorgd door het stalen frame, waarop de elektrische voortstuwers, batterijcontainer en accommodatiemodule worden geplaatst. De batterijcontainer is voorzien van zonnepanelen en middels 2 normale 125A AC stekkers te laden maar kan ook gewisseld worden indien er een walfaciliteit met containerkraan aanwezig is.

De E-Pusher 1 is 100% elektrisch uitgevoerd, maar heeft door zijn modulaire concept de unieke mogelijkheid om te kiezen voor de meest optimale energiebron op de route, variërend van fossiele, hybride en volledig elektrische energie, tot waterstof.

Maritime Gala
De Ship of the Year Award 2023 wordt uitgereikt op het Maritime Awards Gala op 6 november in Ahoy te Rotterdam. (Foto’s KNVTS)

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.