ARNHEM Hadden we een maand geleden nog te maken met nat en stormachtig weer, rond 1 april 2022 kent de Rijn een waterstand die in tientallen jaren niet zo laag was voor deze periode van het jaar. Tegelijkertijd zien Rijkswaterstaat ook dat er neerslag in de verwachtingen zit waardoor de waterafvoeren en waterstanden de komende weken wat toenemen.

Het is volgens Rijkswaterstaat geen reden tot zorg, maar het is wel uniek dat de Rijn zo laag staat voor de tijd van het jaar. Een waterstand van 7,5 m boven NAP bij Lobith en een waterafvoer van slechts 1150 m3/s zijn ongebruikelijk. Waterafvoeren rond de 2650 m3/s en een waterstand van ongeveer 11 m boven NAP zijn de normale waarden voor het voorjaar. Deze start met extreem laagwater zegt echter nog helemaal niets over het verdere verloop van de zomer van 2022.

Droogteseizoen
Op 1 april begint voor de waterbeheerders het ‘droogteseizoen’. Tot oktober is dan over het algemeen sprake van een warmere en drogere periode waarin minder water beschikbaar is dan in het winterseizoen. Er verdampt meer dan dat er door neerslag bij komt. Dat dit af en toe echter ook heel anders kan uitpakken, hebben we vorig jaar zomer wel gezien.

Aanvankelijk zorgden de grote neerslaghoeveelheden in februari een gunstige uitgangspositie voor de start van het seizoen. Het grondwater werd flink aangevuld, regionale watersystemen zaten overvol en de afvoeren van de Rijn en Maas waren hoger dan gemiddeld.

Online Droogtemonitor
De situatie van dit moment is voor Rijkswaterstaat en de andere waterbeheerders geen reden voor paniek. En met de wetenschap dat er de komende weken weer wat neerslag in de verwachting zit, zullen de waterstanden langzaamaan iets toenemen. Daarvoor kan de Online Droogtemonitor geraadpleegd worden. Hierin is dagelijks de laatste stand van zaken opgenomen. De droogtemonitor is een product van de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling van het Watermanagementcentrum Nederland (WMCN-LCW) met bijdragen van de waterschappen, Rijkswaterstaat, het KNMI, de provincies, het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Vewin.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

ROTTERDAM Het Centraal Overleg Vaarwegen heeft Kamerleden een notitie gestuurd over de noodzaak van onderhoud aan vaarwegen. Door gebrek aan onderhoud aan sluizen en bruggen verviervoudigde het aantal stremmingen door storingen op het hoofdvaarwegennet ten opzichte van 2016. Naast onverwachte stremmingen, zijn tal van sluiscomplexen regelmatig langdurig beperkt of niet beschikbaar.

Vervoer over water is, meer dan het wegverkeer, afhankelijk van goed onderhouden infrastructuur en goed werkende sluizen en beweegbare bruggen. Als er een sluis of brug niet werkt, is omvaren lang niet altijd mogelijk, dan ligt het scheepvaartverkeer in veel gevallen stil. Een goed bereikbaar achterlandnetwerk inclusief binnenhavens vergt een robuuste en goed onderhouden infrastructuur. Voor binnenvaartvervoerders, waterbouwers en handels- en productiebedrijven in het Centraal Overleg Vaarwegen is de aanpak van het achterstallig onderhoud de laatste jaren het meest urgente thema in de belangenbehartiging . Ook de Algemene Rekenkamer heeft in 2019 zijn zorgen uitgesproken. Modal shift van weg naar water en groei van veilig en klimaatvriendelijk vervoer over water is alleen mogelijk als de leverbetrouwbaarheid door de binnenvaart is gegarandeerd. Door een betrouwbaar en goed onderhouden infrastructuur kunnen wij gezamenlijk dagelijks maar liefst de lading van 33.000 vrachtauto’s via de binnenvaart vervoeren en zo bijdrage leveren aan CO2 reductie en het behalen van de klimaatdoelen.

Coalitieakkoord
In het coalitieakkoord is extra geld uitgetrokken voor de grote onderhoudsopgave waar Nederland voor staat. Er wordt structureel € 1,25 miljard uitgetrokken voor het inlopen van achterstanden bij beheer en onderhoud bij wegen, spoor, bruggen, viaducten en vaarwegen. Dat is een goede en noodzakelijke ontwikkeling waar het COV blij mee is. ‘Toch zijn er nog tal van vragen waardoor wij menen dat extra aandacht voor de vaarwegen nodig is.’

Verdeelsleutel
Zo zijn de miljarden voor onderhoud voor alle modaliteiten samengevoegd en is nog onduidelijk hoe dit verdeeld wordt en welk deel naar vaarwegen gaat. ‘We vragen de overheid een eerlijke verdeelsleutel toe te passen. Het rijk maakt in haar beleid een heldere politieke keuze door voor de toekomst actief in te zetten op meer vervoer over water en spoor. Dat moet zich in die verdeling van de budgetten vertalen, zonder dat daar een vervelende strijd met de concurrerende modaliteiten voor moeten worden aangegaan.’

Prioritering
Naast concurrentie tussen weg, water en spoor kan er ook concurrentie tussen de werken zelf optreden. Welk project heeft prioriteit en moet als eerste worden aangepakt? We vragen de overheid een goede vergelijkingssystematiek te ontwikkelen waarbij men op een verantwoorde wijze werken kan prioriteren. ‘Als vervoerend en verladend bedrijfsleven willen we hierbij graag betrokken worden.’

Bemensing en kennis
Maar geld alleen is niet genoeg. Door tekort aan mensen, materiaal en kennis bij Rijkswaterstaat stagneert de uitvoering. ‘We vragen ons af hoe de budgetten omgezet worden naar uitvoering onder deze lastige omstandigheden. Naast geld voor het uitvoeren van de werken, moet ook geïnvesteerd worden in extra mankracht en het kennisniveau bij de uitvoeringsorganisatie Rijkswaterstaat.’

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

ARNHEM Rijkswaterstaat 35 kribben en 5 oevers in het Pannerdensch Kanaal verlagen. Door de verlaging kan het water in het Pannerdensch Kanaal bij hoge waterstanden beter doorstromen. De waterstand daalt bij zeer hoogwater met vijf centimeter waardoor de kans op overstromingen afneemt.

Aannemer Ploegam gaat de kribben en de oevers verlagen, dit begint in het voorjaar van 2022. Als de waterstand precies goed is. Prioriteit hebben nu de 68 bomen en struiken die op de kribben en oevers groeien. Deze staan verspreid tussen de Pannerdensche Kop en de tunnel van de Betuweroute. Ze kunnen niet blijven en er is enige haast bij het verwijderen. ‘We willen zorgen dat het verwijderen van de bomen klaar is voordat het broedseizoen rond half maart begint’, zegt omgevingsmanager Strootman.

Nadat het project is gerealiseerd kunnen er geen nieuwe bomen en struiken terug worden geplant. Bij hoge waterstanden hebben die namelijk een opstuwende werking voor het stromende water. Dat zou het effect van de verlaging op de waterstand deels tenietdoen.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

ROERMOND Drie jukken van stuw Roermond bevatten scheuren bevatten. Dit blijkt uit een duikinspectie nadat in januari 2022 schade is ontstaan aan de stuw. De beschadigde jukken zijn een aantal millimeter naar achteren uitgezet. Rijkswaterstaat gaat de jukken met een schoorconstructie verstevigen.

Vooruitlopend op reparatie is er ballast op deze jukken geplaatst om deze te verstevigen en is er een continue meting op de jukken gezet om ze te monitoren. Dat de beschadigde jukken een aantal millimeter naar achteren zijn uitgezet, betekent volgens Rijkswaterstaat slechts een kleine uitzetting, maar meer dan de veiligheidsnorm. Inmiddels is de stuw stabiel. De stand en toestand van de jukken wordt nauwlettend gemonitord.

Schoorconstructie
Om de beschadigde jukken te verstevigen, wordt zo snel mogelijk een schoorconstructie, een constructie van buizen, aan wal gemonteerd. Deze constructie wordt benedenstrooms tegen de drie jukken geplaatst. Op deze manier wordt de stuw gestabiliseerd. Als alles conform planning loopt, kan de schoorconstructie op de eerste juk zaterdag 12 februari geplaatst worden. Na plaatsing van de constructie kan bij een lage waterafvoer laswerkzaamheden onderwater uitgevoerd worden om de beschadigde jukken te herstellen. Dit is de definitieve oplossing tot aan het groot onderhoud dat aan stuw Roermond gepland staat in 2023.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

UTRECHT Rijkswaterstaat heeft een aanbestedingsprocedure gestart voor grootschalige civieltechnische en werktuigbouwkundige onderhoudswerkzaamheden aan de Maasstuwen in Linne, Roermond, Belfeld en Sambeek. Het werk is gepland tussen 2023 en eind 2026.

Vorige week werd na een verhoogde waterstand, stuw Roermond nog gestreken. Vanwege schade aan de stuw bij Roermond kon de stuw echter niet via de normale procedure gezet worden. Normaal gebeurt dit via een kraan op de stuw, maar nu moest een kraanschip op locatie komen om de stuw te zetten. Het incident benadrukt volgens Rijkswaterstaat de noodzaak voor groot onderhoud aan de stuwen op de Maas.

Modernisering
De werkzaamheden bestaan onder andere uit het vervangen van aandrijvingen, herstellen van bodembescherming, schilderwerk en repareren van betonschades. Bij stuw Roermond moet ook de kraan vervangen worden. Werkzaamheden aan de stuwen Borgharen, Grave en Lith zijn nog in voorbereiding.

Parallel aan deze civieltechnische en werktuigbouwkundige maatregelen, worden ook voorbereidingen getroffen om de bediening en besturing van de Maasstuwen te moderniseren. Onlangs is deze opdracht gegund aan IMPAKT Ingenieursbureau, een samenwerkingsverband van Witteveen+Bos, Royal HaskoningDHV en Pilz.

Alle onderhoudswerkzaamheden samen moeten ervoor zorgen dat de stuwen hun werk goed kunnen blijven doen, tot de grootschalige renovatie of vervanging vanaf 2035. De stuw in Grave wordt als 1e al vanaf 2028 aangepakt.

Oude ‘ruggengraat’
De 7 stuwen vormen al 100 jaar de ruggengraat van de Maas. Zij zorgen ervoor dat het waterpeil geregeld kan worden, houden het water tegen en voorkomen zo dat het té snel stroomt en borgen de diepte van de rivier. Het goed functioneren van die stuwen is noodzakelijk voor een vlotte en veilige doorstroming van de scheepvaart over de Maas. Maar door veroudering en intensiever gebruik komt het einde van de technische levensduur van een groot aantal bruggen, tunnels, viaducten en sluizen in zicht. Soms sneller dan verwacht. Tegelijkertijd moet de functie van de netwerken in stand worden gehouden, met vaak hogere verwachtingen qua beschikbaarheid en betrouwbaarheid dan waar oorspronkelijk op is ontworpen. (Foto Rijkswaterstaat)

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

STRAATSBURG De digitalisering in, en de energietransitie van de binnenvaart zijn de komende twee jaar de belangrijkste speerpunten van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR). Frankrijk bekleedt met ingang van 1 januari 2022 voor de duur van twee jaar het voorzitterschap van de CCR.

Het ambt van voorzitter wordt vervuld door François Alabrune. Hij is directeur Juridische Zaken bij het ministerie van Europa en Buitenlandse Zaken, en hoofd van de Franse delegatie bij de CCR. Het plaatsvervangend voorzitterschap is toevertrouwd aan Brigit Gijsbers, directeur Maritieme Zaken bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, en hoofd van de Nederlandse delegatie bij de CCR.

Digitalisering
Op het gebied van de digitalisering is het doel bepaalde diensten uit te rollen waardoor de modal shift naar de binnenvaart kan worden bevorderd en een bijdrage kan worden geleverd aan beter verkeersmanagement, zowel uit economisch als milieuoogpunt, met name door het gebruik van artificiële intelligentie.
De CCR kan in dit opzicht volgens eigen zeggen worden gezien ‘als het forum bij uitstek voor overleg over diverse concrete onderwerpen’. ‘Het gaat daarbij met name om het beheer van sluizen en van wachttijden bij binnenvaartinfrastructuur, het besparen van brandstof door het kiezen van een optimale snelheid (smart shipping) of het inschatten van de overslagtijd.’

Energietransitie
Op basis van de door de CCR aangenomen routekaart voor het terugdringen van de emissies, zou er in de loop van de volgende twee jaar snel vooruitgang moeten worden geboekt. Het gaat daarbij onder meer om innovatieve schepen die gebruik maken van andere brandstoffen dan diesel en waarvoor ontheffingen nodig zullen zijn of wijzigingen in de reglementen van de CCR. Ook de ontwikkeling van een financieel instrument om de energietransitie te ondersteunen, zal centraal staan in de besprekingen. ‘Om dit doel te bereiken zal er op het gebied van de regelgeving een duidelijke weg moeten worden uitgestippeld tussen de voorgestelde herziening van de energiebelastingrichtlijn enerzijds en de beperkingen die er gelden voor het Rijnstroomgebied anderzijds.’

Samenwerking
De Franse delegatie zal tijdens haar voorzitterschap de inspanningen voortzetten die zijn ondernomen om het goede functioneren van het Europees Comité voor de opstelling van standaarden voor de binnenvaart (CESNI) te waarborgen. Doel is de flexibiliteit en doeltreffendheid te verbeteren van dit gemeenschappelijke coördinatie- en standaardiseringsorgaan voor de Europese binnenvaart waarin de lidstaten van de CCR en de EU-lidstaten samenwerken.

Ligplaatsen Oberrhein
De binnenvaart heeft hoge verwachtingen ten aanzien van de ligplaatsen voor vaartuigen langs de Oberrhein. In dit verband heeft Voies navigables de France (VNF) samen met Électricité de France (EDF) een studie in opdracht gegeven met het oog op de aanleg van ligplaatsen voor vrachtschepen. Tegen deze achtergrond stelt het Franse voorzitterschap voor dat de mogelijkheid wordt onderzocht om voor dit soort voorzieningen langs de Rijn, met name bij de sluizen, in overleg met het scheepvaartbedrijfsleven tot een zekere standaardisering te komen.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

BELFELD Hoogwater in combinatie met rommel op de bodem bij stuw Belfeld zorgt ervoor dat Rijkswaterstaat zowel de sluis als de stuw heeft gestremd. Rijkswaterstaat schat dat dit tussen de 24 – 48 uur kan duren. Dit is afhankelijk van de ontwikkeling van de afvoer van de Maas.

Normaalgesproken maakt bij een hoge afvoer de scheepvaart gebruik van de gestreken stuw. De sluis kan dan niet worden gebruikt. Door rommel op de bodem van de stuw kan deze nu niet helemaal worden gestreken. De jukken, onderdelen van het deel van de stuw dat gestreken wordt, hangen ongeveer één meter van de bodem. Mocht een schip over de stuw varen, dan kan de zuigende werking bij een bewegend juk schade veroorzaken aan het schip en/of aan de stuw.

Alternatieve routes
Kleinere schepen kunnen gebruik maken van de Zuid-Willemsvaart. Vanuit Rotterdam is voor grotere schepen varen via Antwerpen het alternatief voor het zuiden.
Zodra meer duidelijkheid is over de duur van de stremming zal deze bekend worden gemaakt via de gebruikelijke wegen. (Foto Rijkswaterstaat gemaakt door Studio Retouched)

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

UTRECHT Witteveen+Bos, Royal HaskoningDHV en Pilz gaan voor Rijkswaterstaat onderzoeken wat er precies moet gebeuren aan de aandrijfinstallaties in sluizen, beweegbare bruggen en gemalen in de Maas en de bijbehorende kanalen. De meeste daarvan naderen het einde van hun levensduur. Dat geldt ook voor de ICT-systemen voor de bediening. Rijkswaterstaat verwacht dat de uitvoering van het uiteindelijke werk vanaf 2026 gaat gebeuren.

Doel is om straks de automatiseringssystemen en elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties zodanig te moderniseren dat ze zijn toegerust voor de toekomst en betrouwbaarder functioneren. De beveiligings- en monitoringsapparatuur op de objecten wordt eveneens vernieuwd. Daaronder vallen de camera’s, sensoren, afsluitbomen, oproepinstallaties en scheepvaartseinen.

Inventarisatie
De drie bureaus gaan onder de naam Impakt met Rijkswaterstaat per object vaststellen welke ingrepen precies nodig zijn voor de objecten. Ook wordt inzichtelijk gemaakt hoe in de uitvoering de hinder zo min mogelijk kan zijn en welke vergunningen nodig zijn. Ook wordt een referentie ontwerp gemaakt. Moet bij een sluis bijvoorbeeld alleen de elektromotor van de aandrijfinstallatie vervangen worden of ook de hydraulische cilinder en draaipunten? Op basis van deze inventarisatie vindt verdere besluitvorming over de aanpak plaats, gevolgd door de voorbereiding en aanbesteding van het contract voor de uitvoering.

Oog voor omgeving
Rijkswaterstaat haalt parallel aan de inventarisatie bij belanghebbenden wensen en eisen op die relevant zijn voor de uiteindelijke renovatieklus. Het beperken van hinder voor schippers en verladers bij het werken aan een sluis bijvoorbeeld. Maar ook richtlijnen voor het onder handen nemen van monumentale bouwwerken. Of de voorwaarden voor bereikbaarheid van een dorp bij werk aan een beweegbare brug.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

SAMBEEK Aannemer Heijmans heeft de onderhoudswerkzaamheden aan e bijna 100 jaar oude Sluis Sambeek afgerond. Tijdens de werkzaamheden zijn onder meer de de schuiven in de sluisdeuren vervangen. De deuren zijn hiervoor uit het water gehesen en op de kant onder handen genomen.

Gedurende deze werkzaamheden heeft Combinatie Mourik-Dynniq de hydrauliekslangen vervangen. Door deze werkzaamheden te combineren was er geen extra stremming nodig voor de scheepvaart. De hoogwaterstanden in januari en februari en juli 2021 veroorzaakten wel hinder voor de aannemer.
Op dit moment vinden nog de laatste onderhoudswerkzaamheden plaats aan de kanaalsluis van Heel. In 2022 wordt gestart met het repareren van de nivelleersystemen van Sluis Linne.

Maasroute
Rond de jaren ’20 in de vorige eeuw is een start gemaakt om de Maas te kanaliseren en beter bevaarbaar te maken. Zo werden het Julianakanaal en het Lateraalkanaal Linne-Buggenum aangelegd. In de Maas zelf kwamen zeven stuwen, de Maasroute was een feit. (Foto Heijmans)

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.

DUISBURG De toekomstige Duitse regeringspartijen SPD, Grüne en FDP doen in hun 178 pagina’s tellend regeerakkoord belangrijke uitspraken over de binnenvaart en het Duitse vaarwegenstelsel. Het Bundesverband der Deutschen Binnenschifffahrt (BDB) beoordeelde de passages die relevant zijn voor de onder meer de binnenvaart en de havens.

Met het voornemen de vaarweginfrastructuur verder te ontwikkelen door het verbeteren van de achterlandverbindingen en de versnelde uitbreiding van de sluizen, pakt het toekomstige kabinet een van de belangrijkste eisen van het BDB op. De aangekondigde versterking van de Wasserstraßen- und Schifffahrtsverwaltung is daarbij een belangrijk element. Verder wordt in het regeerakkoord de medeverantwoordelijkheid van de federale overheid voor de binnenhavens benadrukt en wordt een intensieve samenwerking tussen de havens nagestreefd. Het BDB werd onlangs al benaderd als partner voor de ontwikkeling van een nieuwe ‘Nationale Havenstrategie’ en gaat hiervoor haar expertise inbrengen. Verder wil het kabinet intensievere inspraakprocedures bij infrastructuurprojecten. Hierin worden de opmerkingen van alle relevante actoren in een vroeg stadium gehoord en meegewogen.

Niet opnieuw het wiel
BDB-voorzitter Martin Staats meldt benieuwd te zijn hoe het toekomstige kabinet aan de gang gaat met de dialoog over klimaatbestendigheid en natuurbehoud. ‘Daar gaan wij natuurlijk actief mee aan de slag. Want de binnenvaart staat de komende jaren en decennia voor grote uitdagingen in haar transformatieproces naar een vernieuwde en zo mogelijk klimaatneutrale vloot. De overheid zet dan ook de juiste koers door walstroom en alternatieve brandstoffen te promoten, en er tegelijkertijd voor te zorgen dat de totale lasten voor de sector als gevolg van het ‘Fit for 55’-programma niet buitensporig zijn. Om de transformatie naar klimaatneutrale binnenvaart te laten slagen, moeten de bestaande ondersteuningsprogramma’s worden geïntensiveerd en financieel beter worden uitgerust. Omschakelen naar alternatieve aandrijvingen is vandaag de dag nog steeds zeer kostenintensief. De binnenvaart is klaar om haar bijdrage te leveren en te investeren.
Staats heeft nog wel een laatste advies voor het nieuwe kabinet. ‘Voor de uitbreidingsmaatregelen moet niet opnieuw het wiel worden uitgevonden. De weinige, maar zeer belangrijke uitbreidingsprojecten op het gebied van rivieren en kanalen zijn al voldoende wetenschappelijk onderbouwd.’ (Erik van Huizen/Foto SPD)

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu ook aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.