NIJMEGEN De gemeente Nijmegen gaat voor een emissievrije binnenvaart en wil daarom de toegang tot haar havenbekkens gaan beperken voor de ‘vervuilende binnenvaart’. Nijmegen denkt hiervoor aan te sluiten bij Rotterdam. Daar wordt vanaf 2025 de toegang tot de havenbekkens beperkt tot schepen die minimaal aan de CCR 2-eisen voldoen. Momenteel loopt in Rotterdam een evaluatie hierover.

Volgens de gemeente Nijmegen blijkt uit onderzoeken van de afgelopen jaren dat de scheepvaart op de Waal verhoudingsgewijs een steeds grotere luchtvervuiler wordt in Nijmegen. Dat komt onder meer doordat auto’s qua uitstoot sneller schoner worden dan schepen. ‘Globaal genomen is de uitstoot van NOx en roet door de binnenvaart op de Waal binnen de gemeente Nijmegen even groot als van al het wegverkeer in de stad. Daar staat tegenover dat vervoer over water nog steeds per vrachtkilometer minder CO2 uitstoot dan vrachtvervoer over de weg.’

Daarom wil de stad hier snel extra aandacht voor. Om echt iets te kunnen doen is nationale en internationale samenwerking nodig. Daarom doet Nijmegen actief mee in samenwerkingsverbanden zoals het Europese project CLINSH de landelijke Green Deal Binnenvaart.

Emissievrije havens en kades
Recente ruimtelijke ontwikkelingen langs de Waal en ook de ontwikkelingsrichting in de ontwerp Omgevingsvisie van Nijmegen duiden op een nadrukkelijke concentratie van wonen, werken en recreëren langs de Waal en het Maas-Waalkanaal. De gemeente treft daarom maatregelen om tot verdere reductie te komen van de uitstoot door scheepvaart en daarmee een verminderde belasting op de leefomgeving langs Waal en Maas-Waalkanaal.

Een van de maatregelen is de aanleg van walstroom. Op vrijwel alle publieke kades is al walstroom aanwezig, maar er bestaat de wens voor uitbreiding van walstroom op de Waalkade vanwege grotere stroombehoefte per aansluitpunt en voor uitbreiding van het aantal aansluitpunten van 4 naar 5.

Korting
Schepen die in het bezit zijn van een zogenaamd Green Award Certificaat krijgen in Nijmegen nu al 15% korting op haven- en overslaggelden. De gemeente Nijmegen wil echter onderzoeken hoe op een effectievere wijze korting en andere financiële prikkels kunnen worden gegeven ter bevordering van inzet van schonere schepen. Daarbij kan mogelijk gebruik gemaakt worden van het landelijke labeling systeem voor schepen dat wordt ontwikkeld, waarbij naast uitstoot ook klimaatdoelstellingen een rol spelen.

Emissievrije binnenvaart
De gemeente Nijmegen gaat voor een emissievrije binnenvaart. Daarvoor is wel samenwerking met diverse partners in het stroomgebied van de Waal, Rijn en Maas nodig. De gemeente neemt hiervoor deel aan besprekingen over de opbouw van een landelijk of Europees fonds voor verduurzaming van de binnenvaart en staat open voor andere initiatieven. Samen met havengebonden bedrijven in de Kanaalhavens worden verdere maatregelen om duurzame binnenvaart te verkennen opgepakt, onder andere met BCTN en ENGIE.

Hiervoor willen ENGIE, BCTN, gemeente Nijmegen en andere partners een laadstation realiseren, waarmee batterijcontainers voor de binnenvaart geladen kunnen worden. Dit zijn zogenaamde Modulaire Ener-gie Containers (MEC’s). Dit project ‘Energie Transhipment Hub Nijmegen’ behelst het ontwikkelen en testen van een innovatieve en duurzame energie-infrastructuur op het terrein van de voormalige Gelderland centrale aan de Waal in Nijmegen. Op deze hub worden energiecontainers opgeladen die gebruikt worden op binnenvaartschepen, op festivals en op bouwterreinen. De containers zullen vooral worden opgeladen met de pieken in de elektriciteitsproductie ten gevolge van wind- en zonne-energie. Ook zullen laadpunten worden voorbereid voor zware voertuigen en wordt er voorgesorteerd op het produceren en tanken van waterstof voor schepen en voertuigen.

Waterstof
Samenwerking in de zopgenoemde Rijn-Alpine corridor is ook het doel van het initiatief RH2INE, dat zich richt op de inzet van water-stof als energiedrager voor binnenvaart over de Rijn. Provincie Zuid-Holland, Gelderland, het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen zijn hierbij betrokken evenals marktpartijen. Op 31 januari 2020 is een intentieverklaring ondertekend met als doel om in 2030 tien schepen die varen op waterstof in de vaart te brengen op de Rijn. De gemeente Nijmegen sluit zich hierbij aan en legt de verbinding met de Energy Transhipment Hub. Ook verkent de gemeente de interesse bij lokale schippers en verladers om op waterstof te varen en rijden.

Stimuleren
Het verkrijgen van kapitaal voor een grote investering in schonere motoren en/of nageschakelde technieken is een belemmering voor scheepeigenaren. Dat geldt ook voor de toepassing van alternatieve brandstoffen met een diesel-hybride aandrijving of de ombouw naar LNG, die het brandstofverbruik nog verder kunnen verminderen. Nijmegen heeft niet de mogelijkheden om hierin te faciliteren maar dringt er wel bij het Rijk en Europa op aan om stimuleringsregelingen en investeringsfondsen beschikbaar te stellen.

In samenwerking met Bureau Brussel voert Nijmegen lobby om bij de Europese instellingen in Brussel te pleiten voor strengere uitstooteisen voor de binnenvaart en stimulering van schonere brandstoffen en scheepvaarttechnieken. Bijvoorbeeld door ontheffing van energiebelasting op walstroom en laden van batterijcontainers en de invoering van heffingen op scheepvaartbrandstoffen, waarbij de opbrengst benut dient te worden voor duurzame investeringen in de sector.

Meetnet
De gemeente Nijmegen vindt het belangrijk dat er aandacht is voor de emissies van schepen. In dat verband streeft de gemeente ernaar dat er een meetpunt van het landelijk Meetnet Luchtverontreiniging langs de Waal in Nijmegen komt. Om structurele belasting van benzeen op inwoners te meten, heeft gemeente Nijmegen recent op een tiental locaties benzeenmetingen uitgevoerd aan beide zijden van de Waal. Deze metingen kunnen niet worden ingezet voor de handha-ving van een eventueel ontgassingverbod, maar geven wel een indruk van de gemiddelde concentratie aan benzeen waar de burger van Nijmegen aan blootgesteld wordt. Voor benzeen bestaat een wettelijke grenswaarde voor de jaargemiddelde concentratie. Daaraan wordt in ruime mate voldaan.

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.