DEN HAAG Samen met TNO, Marin, de Technische Universiteit Delft, Koninklijke-BLN Schuttevaer, Bureau Telematica Binnenvaart, Damen Shipyards en tien binnenvaartondernemers, gaat Autena een belangrijke bijdrage leveren aan een groot onderzoek naar autonoom varen. Dit onderzoek moet meer inzicht geven over de potentie en mogelijke commerciële hindernissen van autonoom varen in de binnenvaart.
Autonoom transport is volgens de initiatiefnemers een belangrijke nieuwe ontwikkeling voor de transportsector. Met name in het wegvervoer is al veel onderzoek gedaan naar verschillende aspecten van autonoom rijden, het zogenoemde truck platooning, waaronder de aansluiting op de logistieke sector. Het wegtransport voert met logistieke bedrijven zelfs al praktijktesten met platooning uit. Onderzoek rondom autonoom varen bevindt zich echter nog steeds in een opstartende conceptuele fase. Onderzoek richt zich nu nog vooral op technisch-juridische onderwerpen. De aansluiting van autonoom varen op de bedrijfsvoering en de dagelijkse operatie werden nog niet onderzocht. Het nieuwe onderzoek moet hier duidelijkheid over geven.
Praktijkdata
In het project worden verschillende vormen van autonoom varen onderzocht waarbij wordt uitgegaan van verschillende lagen van autonomiteit. Hierbij valt te denken aan semi autonome systemen zoals het gebruik van de automatische piloot voor het varen op doorgaande trajecten, het op afstand opereren van kleine schepen in beperkt vaarwater zoals havens en subkanalen en volledig autonoom op afstand gemonitord vervoer in beperkt vaarwater zoals kanalen.
De tien binnenvaartondernemers helpen mee inzicht te krijgen in de potentie van varianten van autonoom en semi-autonoom varen voor de binnenvaart. Zij zijn afkomstig uit verschillende marktsegmenten te weten de droge bulk vaart, containervaart en tankvaart. De binnenvaartondernemers leveren praktijkdata aan zoals de inzet van personeel, de kosten van een traject, een inschatting van de omlooptijd en de interactie met overige partijen zoals terminals en vaarwegbeheerders. Op basis hiervan worden de effecten van verschillende concepten van autonoom varen met behulp van modellen ingeschat. Daarnaast wordt samen met de ondernemers de praktische uitvoerbaarheid van de diverse concepten beoordeeld. Hieruit moet voor de verschillende segmenten blijken welke maatregelen effectief zijn.
Voordelen
De voordelen bij autonoom varen kunnen groot zijn. Naar verwachting kan autonoom varen bijdragen aan een effectiever gebruik van de infrastructuur, een hogere veiligheid, een grotere inzetbaarheid van schepen, verlaging van de (bemannings)kosten en een vermindering van brandstofverbruik en emissies zoals CO2. Rolls Royce schat in dat besparingen tot wel 15% mogelijk zijn. Ook zou autonoom varen een rol kunnen spelen bij het effectief 
ontsluiten van nieuwe stromen. Hierbij wordt onder meer gedacht aan continentale stromen of kan het een alternatief vormen voor concepten als Watertruck. De inzet van (kleine) schepen op kleine kanalen is namelijk volgens de initiatiefnemers al langere tijd economisch niet meer mogelijk in verband met te hoge bemanningskosten. Meer autonoom varende schepen kan deze blokkade mogelijk opheffen. Autonoom varen kan hierdoor een bijdrage leveren aan het terugdringen van het aantal wegkilometers. Maar de mate waarin deze verschuiving mogelijk is, is niet vooraf in te schatten. Dit vormt onderdeel van het project. De verbetering van de flexibiliteit van de binnenvaart kan er verder voor zorgen dat de vervoer over water beter ingezet kan worden in synchromodaal transport.
Al deze factoren dragen volgens de initiatiefnemers bij aan een sterkere concurrentiepositie van de binnenvaart. Autonoom varen is dan ook een van de speerpunten van zowel de Topsector Water als de Topsector Logistiek, waarbij de Topsector Water werkt aan kennisontwikkeling op het gebied van autonoom varen op een aantal technische onderwerpen zoals scheepsontwerp, impact op verkeersafhandeling, de interactie tussen mens en machine interactie en impact op wetgeving.
Real life cases
In het onderzoek naar autonoom varen in de binnenvaart wordt gebruik gemaakt van de ervaringen die zijn opgedaan in de ontwikkeling van autonoom rijden in het wegverkeer. Hieruit bleek eerder al dat een goede uitwerking van business cases sneller gaat zorgen voor werkende pilots. Omdat in de binnenvaart sprake is van een zeer grote diversiteit, zowel op de technische karakteristieken van de schepen als op het operationeel profiel van de schippers, werken concepten voor autonoom varen echter verschillend uit voor verschillende ondernemers.
In het project worden daarom ongeveer tien business uitgewerkt waarin onder meer de effecten op de bedrijfsvoering, bijvoorbeeld de verandering in de operationele kosten, en de maatschappelijke consequenties als duurzaamheid en veiligheid in kaart worden gebracht. Uit deze ‘real life cases’ moet voor de verschillende segmenten naar voren komen welke maatregelen effectief zijn. De resultaten van een aantal doorgerekende cases en de workshops moeten vervolgens leiden tot een visiepaper voor autonoom varen in de binnenvaart. Ook wordt een gebruiksvriendelijke tool ontwikkeld die schippers inzicht geeft in de resultaten van verschillende vormen van autonoom varen op basis van hun operationeel profiel.
Een ander belangrijk onderdeel van het project is het delen van de inzichten en resultaten binnen de binnenvaart. Op deze manier wordt het onderwerp autonoom varen meer onder de aandacht gebracht en ontstaat naar verwachting meer draagvlak om mogelijke toepassingen daadwerkelijk te gaan implementeren. De resultaten van het project worden dan ook tijdens een binnenvaartcongres breed gedeeld met de binnenvaart. Tevens starten de betrokken partijen in het project een community op. Deze community streeft er naar om in vervolgtrajecten autonoom varen in de binnenvaart in de praktijk te ontwikkelen.
Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid.