DEN HAAG De Nederlandse overheid gaat samen met de scheepsbouwsector in 2024 en 2025 € 60 miljoen investeren in innovatieve scheepsbouw. Het is een van de onderwerpen in de sectoragenda die gezant Marja van Bijsterveldt in Rotterdam onlangs presenteerde aan ministers Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat), Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) en staatssecretaris Christophe van der Maat (Defensie).

De sectoragenda geeft aan hoe belangrijk de scheepsbouw is voor Nederland, waar de kansen liggen, hoe we de maritieme sector weer versterken en onwenselijke afhankelijkheden op bijvoorbeeld veiligheidsgebied voorkomen. Want het blijkt dat de kritieke ondergrens in zicht is. Nederland heeft onder meer onvoldoende concurrerende bouwcapaciteit voor marineschepen en specialistische werkschepen, terwijl dit hard nodig is voor onze veiligheid, onze vitale infrastructuur, de bescherming tegen water en de energietransitie. Kabinet en sector trekken daarom in de komende twee jaar ieder € 30 miljoen uit voor technologische en duurzame innovatie.

Chinese overname
Kabinetsgezant Marja van Bijsterveldt vindt dat de Nederlandse maritieme ‘ten onrechte wordt onze beschouwd als een rustig bezit’. ‘Samen met andere landen in Europa zijn we in enkele decennia een overgroot deel van ons mondiale marktaandeel voor commerciële zeeschepen kwijtgeraakt aan Azië. Van 45% procent in de jaren ’80 naar 4% nu gemeten in gebouwd scheepsvolume. Met visie en stevige overheidssteun aan bedrijven neemt Azië en recent met name China stap voor stap onze industrie over, ook voor complexere schepen. Een schip bouwen in Nederland is volgens reders inmiddels 20% tot 40% duurder dan in Azië. Schrikbarende cijfers, die uiteindelijk desastreus zullen uitpakken als wij het tij niet weten te keren. Nederland is afhankelijk van schepen voor onze veiligheid, droge voeten, energietransitie en welvaart. We kunnen ons niet langer het laissez-faire beleid van de afgelopen decennia permitteren.’

25 maatregelen
Sector en kabinet gaan aan de slag met 25 maatregelen voor 25 knelpunten, gebundeld in vijf actielijnen. Zo wordt in een formele aanwijzing (instructie) voor de gehele Rijksoverheid vastgelegd dat nationale belangen beter meegewogen moeten worden bij de inkoop van schepen. Overheid en sector gaan werken aan het verbeteren van de financiering en fiscale zeevaartregelingen. Ook wordt er geïnventariseerd hoe aantrekkelijk gelegen scheepswerven beter beschermd kunnen worden tegen de dreiging van woningbouw. De sector gaat zelf aan de slag met het personeelstekort aanpakken.

Volgens minister Micky Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat is de maritieme maakindustrie bij uitstek een voorbeeld van een sector die uitdagingen kent op én verduurzaming én het beschermen van nationale veiligheid én het behoud van concurrentie. ‘Die industrie willen we dus hier in Nederland houden en dat niet alleen: we willen versterken en innoveren. Daarom is het goed dat er nu een agenda ligt inclusief beschikbare financiering.’

Koploperprojecten
Naar aanleiding van de agenda werken sector en kabinet ook samen vijf koploperprojecten uit. Deze projecten betekenen een grote impuls voor de inzet van nieuwe technologieën, werkwijzen en verdienmodellen bij de productie, ombouw en reparatie van schepen. Voorbeelden van koploperprojecten zijn ‘De werf van de toekomst’ en de ‘Nucleaire voortstuwing van schepen’.

Met ‘De werf van de toekomst’ moeten de bouwkosten met 10-15% verlaagd en de bouw verduurzaamd worden via digitalisering en robotisering. Met ‘Nucleaire voortstuwing van schepen’ wordt verkend hoe nucleaire technologie kan worden toegepast om onze scheepvaart te verduurzamen en lange termijn op zee te laten verblijven. Ook het Maritiem Masterplan behoort tot de koploperprojecten. Dit plan om tot 40 duurzaam varende schepen te bouwen die varen op bijvoorbeeld LNG, methanol, waterstof en zelf CO2 afvangen, ontving dit jaar € 210 miljoen ondersteuning vanuit het Nationaal Groeifonds.

‘Zelf schepen bouwen’
Minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat vindt het belangrijk dat Nederland zelf de schepen bouwt die nodig zijn voor onze veiligheid. ‘Denk bijvoorbeeld aan de schepen van de Rijksrederij zoals baggerschepen die zorgen dat onze rivieren veilig en bevaarbaar blijven, of marineschepen. Of denk aan sleephopperzuigers: zij spuiten zand op om Nederland te beschermen tegen overstromingen. Nederland Waterland is van oudsher een zeevarend land met een sterke maritieme sector. We hebben veel kennis en kunde in huis om deze complexe schepen te bouwen. En dat willen we zo houden. De vandaag gepresenteerde sectoragenda Maritieme Maakindustrie presenteert acties die hiervoor moeten gaan zorgen.’

‘Van wezenlijk belang’
Ook voor defensie is de Nederlandse maritieme maakindustrie van wezenlijk belang. ‘Niet alleen vanwege hun kennis en kunde, maar voor militaire veiligheid’, schrijft staatssecretaris Christophe van der Maat. ‘De Nederlandse maritieme maakindustrie is van wezenlijk belang voor Defensie. Ik ben daarom blij dat de samenwerking tussen de sector en de overheid deze extra impuls krijgt. Dit vraagt aan de industrie om zich beter te verenigen, ook internationaal, om samen meer uit de nieuwbouwopdrachten en het uitbesteed onderhoud van de Koninklijke Marine te halen. Stilzitten is voor geen van de partijen een optie. Defensie investeert niet voor niets jaarlijks € 50 miljoen in maritieme innovatie zoals robotisering en verduurzaming. Los van innovatie, is het samenwerken op personeelsgebied ook onderdeel van de sectoragenda, zoals werving van reservisten en het uitwisselen van gekwalificeerd personeel.’ (Foto Rijksoverheid / Olivier Middendorp)

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.