ROTTERDAM Door de noodzakelijke vergroening van de binnenvaart versnelt de jarenlange afname van schepen kleiner dan 86 meter. Hierdoor ontstaat volgens de Rabobank dan mogelijk de maatschappelijk ongewenste situatie van een reverse modal shift. ‘De lading die deze schepen vervoeren, wordt dan niet meer over het water, maar over bijvoorbeeld de weg vervoert. Dat zorgt voor extra drukte op onze wegen.’

De maatschappelijke trend van vergroenen heeft dus invloed op de omvang en samenstelling van de binnenvaartvloot. Ondernemers in de binnenvaart krijgen namelijk de komende jaren te maken met maatschappelijke druk en wet- en regelgeving op het gebied van verduurzaming. Zo moeten ondernemers investeren in nieuwe, duurdere en schonere motoren (Stage V) of nabehandelingsinstallaties om de uitstoot van hun schepen te verminderen. Maar die opties zijn veel duurder dan de nu gangbare motoren van schepen. ‘Op basis van eigen onderzoek verwachten we dat een groot deel van de binnenvaartvloot niet in staat is om deze investeringen zelfstandig te doen’, meldt Sectormanager Binnenvaart Marco van Beek van de Rabobank in een update over de binnenvaartmarkt. ‘Nationale of Europese ondersteuning is dan nodig, want het is duidelijk dat verduurzamen veel geld kost.’
Maar investeren in een nieuwe motor zal ook dan nog niet voor elke ondernemer haalbaar zijn. Volgens Van Beek hebben vooral de oudere en kleinere schepen in de vloot minder mogelijkheden om te investeren in verduurzaming. ‘Het vermogen van de ondernemers is in veel gevallen te beperkt en financiers zijn mede daardoor terughoudend.’

Groot heeft de toekomst
De vloot van schepen die groter dan 86 meter zijn, lijkt volgens Van Beek de beste kaarten voor de toekomst te hebben. ‘In dit segment van de markt zien we de meeste nieuwbouw van schepen en investeren in nieuwe motoren is voor bestaande schepen nog haalbaar. Verder verwachten we dat de toename in het aantal eigenaren van meerdere schepen versnelt. Daarmee versnelt ook de afname van het aantal eigenaren met één schip. Ondernemers met meerdere schepen kunnen vaak investeren om te blijven voldoen aan de nieuwste eisen. Ook zien we dat deze ondernemingen vaker opdrachtgevers voor langere tijd aan zich binden.’

Milieulabel
De Rabobank verwacht ook dat ook de invoering van het milieulabel voor de binnenvaart als onderdeel van de Green Deal Binnenvaart dit jaar impact heeft op de sector. ‘Door dit label worden de verschillen in emissies tussen schepen op een objectieve manier zichtbaar. Partijen zoals havenbedrijven, verladers en banken laten dit milieulabel meewegen in bijvoorbeeld toegang tot vaarwegen, contracten of financiering. Ook op de langere termijn is de Green Deal van de Europese Commissie voor de sector relevant. Een ambitie uit de Europese Green Deal is namelijk om het vervoer over water met 25% te laten stijgen. Daardoor ontstaan er mogelijkheden voor bedrijven die zich onderscheiden op het gebied van duurzaamheid.’

Vaarwegen groter
De Rabobank verwacht verder voor de komende tijd dat net als de afgelopen jaren aanpassingen aan vaarwegen worden gedaan waardoor grotere schepen nieuwe locaties kunnen bereiken. ‘Daardoor krijgen kleinere schepen meer concurrentie en verliezen zij marktaandeel. Door de samenwerking op te zoeken met andere ondernemers in bijvoorbeeld een coöperatie is een manier om deze concurrentie tegen te gaan.’
Aanpassingen aan de vaarwegen zijn volgens de Rabobank nodig voor een betrouwbare binnenvaart. ‘De levensader voor de binnenvaart is de Rijn met ongeveer 70% van het ladingvolume. Maar de betrouwbaarheid van de Rijn is door recente lage waterstanden niet vanzelfsprekend. Ook voor de lange termijn zijn er veel zorgen over voldoende water in de rivier. Verladers en partijen voor wie betrouwbaarheid erg belangrijk is, kiezen inmiddels al voor vervoer per spoor naast vervoer over water.’ (Foto Erik van Huizen)

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.