DEN HAAG Het beprijzen van de binnenvaart om de sector te kunnen vergroenen moet wat betreft Nederland passen binnen het heffingsverbod van de Akte van Mannheim. ‘Hetzij doordat een geëigend instrument gekozen wordt, hetzij doordat de Akte aangepast wordt’, schrijft het Nederlandse kabinet in een reactie op de Europese plannen om het marktpotentieel van de binnenvaart in de Europese Unie optimaal te benutten en de binnenvaart te verduurzamen. De plannen zijn te vinden in het Naiades-actieplan voor 2021-2027.

De focus van het door de Europese Commissie voorgestelde actieplan is, sinds het eerste actieprogramma, verschoven naar de verduurzaming van de binnenvaart. In het nieuwe plan staan daarvoor de doelstellingen van de Green Deal en de Duurzame en Slimme Mobiliteitsstrategie centraal, en wordt gestreefd naar een toekomstbestendigere binnenvaart. Een duurzame en moderne binnenvaartsector wordt beschouwd als een essentieel instrument voor het terugdringen van broeikasemissies in de gehele transportsector. Deze doelen worden ondersteund door verdere digitalisering en het aantrekkelijker maken van het werken in de binnenvaart. Ook is volgens de Commissie toegang tot financiering van groot belang om de doelen te halen.

‘Weinig houvast’
Het kabinet verwelkomt de maatregelen van de Europese Commissie voor het toekomstbestendig maken van de binnenvaart, maar vindt ook dat de plannen op hoofdlijnen nog weinig houvast bieden voor wat betreft de precieze uitwerking. Het kabinet kijkt met name uit naar concrete voorstellen voor de uitrol van emissieloze schepen, de herziening van de staatssteunregels, de voortzetting van de ondersteuning van infrastructuur voor alternatieve brandstoffen, het faciliteren van het realiseren van een vergroeningsfonds en het realiseren van een hoog niveau van dienstverlening langs de binnenvaartcorridors. Ook is er een aantal acties geformuleerd die, afhankelijk van de inzet van de Europese Commissie, voor meer spanning in de governance van de binnenvaart zouden kunnen zorgen, terwijl het plan zelf aangeeft naar een verbetering van die governance te willen streven. Dat zal volgens het kabinet het geval zijn als de Commissie onvoldoende rekening houdt met de bestaande competenties van internationale partijen op deze terreinen. Het gaat dan om herziening van de regelgeving met betrekking tot de markttoegang, de herziening van de Technische Richtlijn, beoordeling van de noodzaak voor inrichtingen voor de ontvangst van afval en het verzekeren van de coördinatie tussen EU beleid en het beleid van de rivierencommissies.

Belang CCR
Het kabinet vindt dat voor het toekomstbestendig maken van de binnenvaart een EU-aanpak onontbeerlijk is. ‘Gezien het grensoverschrijdende karakter van de binnenvaart kunnen individuele lidstaten dit onvoldoende binnen op centraal, regionaal of lokaal niveau verwezenlijken. Optreden op EU-niveau is gerechtvaardigd om fragmentatie te voorkomen en een gelijk speelveld te bevorderen.’
Tegelijkertijd vindt Nederland dat ook een grote weggelegd is voor de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR) die zich met studies, een transitie routekaart en regelgeving inzet voor een toekomstbestendige binnenvaart. Dit mede vanwege de trekkersrol die Nederland speelt in de CCR. ‘De CCR is immers hét regelgevend orgaan voor de Rijnvaart, voor technische eisen aan schepen, bemanningsregels en politievoorschriften. Het kabinet is daarom voorstander van een duurzame samenwerking tussen de Commissie en de CCR, waaronder het harmoniseren van standaarden in het Europees Comité voor het aannemen van standaarden in de binnenvaart (CESNI), en vindt dit van essentieel belang om de gestelde doelen te halen.’

Financiën en regeldruk
Omdat het bereiken van een emissievrije binnenvaart de sector ook veel gaat kosten, vraagt het Nederlandse kabinet van de Commissie aandacht voor de financiering van de voorgestelde maatregelen, zowel voor de acties die komen te liggen bij de lidstaten als de toegang tot financiering door de sector. Het geld voor het vergroeningsfonds om de transitie financieel te ondersteunen, moet volgen de Commissie worden opgebracht door de sector zelf en gebruikt om met verschillende financieringsinstrumenten.

Wat de Europese plannen voor een gevolgen hebben voor de regeldruk in de binnenvaart, moet volgens het kabinet blijken wanneer concrete voorstellen op tafel liggen. Bepaalde voorstellen, zoals die gaan over de verregaande digitalisering in de binnenvaart, beogen de administratieve last aan boord van het schip te verminderen. Dat is een ontwikkeling die het kabinet kan steunen. Het gaat hier bijvoorbeeld om de digitale integratie in de synchromodale transportketen en het aanbieden via één uitgiftepunt van corridor informatie.
Het kabinet is er verder van overtuigd dat de Europese plannen voor een modal shift van wegvervoer naar spoor en binnenvaart goed nieuws is voor de Nederlandse binnenvaart. ‘Aangezien binnen de binnenvaartsector Nederlandse ondernemers een fors aandeel hebben, zal dit ook goede kansen voor hen bieden.’

Steun verwacht
Het Nederlandse kabinet verwacht dat de andere Europese lidstaten het toekomstbestendig maken van de binnenvaart en het vergroenen van de sector gaan steunen. Discussies ontstaan wellicht als de actiepunten concreet gemaakt worden. ‘Enerzijds gaat het dan om de financiën, anderzijds om de wijze waarop acties worden uitgewerkt.’

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Ook Willems is lid van Aqualink. Meld u nu ook aan als lid. Volg ons op Twitter en Facebook.