HUISSEN In de grote hal van Willemsen Interieurbouw in Huissen zijn tientallen meubelmakers in de weer om de interieurs van hotelpassagiersschepen en binnenvaartschepen op tijd af te krijgen. Want de interieurbouwer heeft het druk, en de deadlines moeten altijd worden gehaald. De uitdaging is nu het aantrekken van personeel, want vakmensen zijn erg moeilijk te krijgen. ‘Als ik deze maand 25 man kon aannemen, zou ik het zo doen’, vertelt directeur eigenaar Toine Willemsen.

De geschiedenis van Willemsen Interieurbouw gaat terug tot 1938. De opa van Willemsen, die drie zoons had, begon toen in het Gelderse Hulhuizen aan de Waal bij Gendt een timmerbedrijf. Dat was toen nog op het terrein van scheepswerf Vahali. Een paar jaar later verhuisde het bedrijf naar Gendt, ongeveer twee kilometer verderop. ‘Het is al die tijd een kleinschalig scheepstimmerbedrijf gebleven, met in de goede tijden maximaal tien medewerkers’, vertelt Willemsen die op de MTS de opleiding scheepsbeschieter volgde en zeven jaar lang in de avonduren een opleiding binnenhuisarchitectuur deed. Begin jaren tachtig kwam hij in het bedrijf. ‘Toen was er eigenlijk bijna niets te doen. De drie broers waren daar samen met twee medewerkers aan het werk in een halletje van 13 x 18 meter. Ze hadden twee opdrachtgevers. Ze werkten voor scheepswerf Gelria in Nijmegen en deden onderhoudswerk aan schepen van Rijkswaterstaat in Oosterbeek.’

Weer te krap
Om meer werk te krijgen en de mensen aan de gang te houden, belde Willemsen een interieurbouwer die destijds veel werk had. ‘Zo kregen we onze eerste interieurklus, dat was de Rabobank in Doetinchem. Omdat het best wel goed ging, heb ik in 1985 een halletje bijgebouwd. In 1988 kocht ik de aandelen van mijn vader over, de andere twee broers waren inmiddels uitgekocht. Met de scheepsbetimmering en de interieurbouw ging het zo goed, dat ik twee jaar later alles heb afgebroken en een nieuwe hal heb gebouwd van 1500 vierkante meter. We gingen zo langzamerhand ook steeds meer landelijk werken. Want in die tijd had elke scheepswerf nog een timmerwerkplaats, maar de werven stootten deze vanwege het gebrek aan continuïteit steeds vaker af. Wij namen dat werk dan van de werf over. Mijn vader keek nog wel een tijd mee, maar hij overleed in 1991 op jonge leeftijd. Vanaf die tijd stond ik er alleen voor en moest ik het allemaal in mijn eentje zien te redden. Uiteindelijk ging dat goed.’

In 2003 verhuisde Willemsen met het bedrijf naar Bemmel. Het betimmeren van schepen breidde steeds verder uit en de interieurbouw stabiliseerde zich. ‘In die tijd deden we voor 70% aan scheepsbetimmering en 30% aan interieurbouw. Op de locatie in Bemmel hebben we weer uitgebreid tot 3500 vierkante meter. In 2007 bleek dat ook te krap. Ik heb toen onze huidige bestaande hal in Huissen gekocht. In de loop van de jaren hebben we ook hier uitgebreid, zodat de totale grootte van het bedrijf nu 20.000 vierkante meter is.’

Schepen is core business
Inmiddels telt het bedrijf van Willemsen ruim 130 medewerkers. Voor de buitendienst leent Willemsen afhankelijk van de behoefte, nog eens 50 tot 100 man in. Van het werk bestaat 90% uit het betimmeren van schepen. En van de omzet bestaat 70% uit het maken van interieurs voor hotelpassagiersschepen. Ieder jaar wordt voor zeven tot acht van deze schepen het complete interieur gemaakt. Daarnaast maakt Willemsen ieder jaar voor 25 tot 30 binnenvaartschepen het interieur, en in mindere mate voor de jachtbouw en speciale vaartuigen zoals veerponten.
Onlangs haalde Willemsen nog het contract binnen om het interieur te verzorgen voor de woning en de stuurhut van de nieuwe elektrische containerschepen van Port Liner. In eerste instantie gaat het om vijf schepen, met een optie op nog eens vijf van deze schepen.

Willemsen ziet weinig verschil tussen het leveren van een interieur voor de binnenvaart of de cruisevaart. ‘Het verschil is de massa. Op een binnenvaartschip maak je vier tot vijf slaapkamers, op een hotelpassagiersschip maak je ongeveer 100 hotelkamers. En het interieur is in de riviercruisevaart misschien nog wel belangrijker dan in de binnenvaart. Want aan boord van de hotelpassagiersschepen zijn twee dingen heel erg belangrijk. Dat is het interieur waarin de gasten vertoeven en de service aan boord. Die zaken bepalen de sfeer aan boord.’

Mock-ups
Voor de hotelpassagiersschepen verzorgt Willemsen het interieur door het project compleet aan te nemen. Subcontractors leveren de zaken die de interieurbouwer zelf niet doet, zoals de isolatie, egalisatievloeren, tegelwerk, behang, systeemwanden, plafonds en stoffering. ‘Eigenlijk regelen we alles voor de werf, maar we doen geen techniek. We zorgen wel voor alle voorzieningen daarvoor, bijvoorbeeld de uitsparingen die nodig zijn in het interieur. Ook ontwerpen we niet. Dat doen de architecten van de rederijen. We werken voor de scheepswerf, maar hebben een nauw contact met de rederijen. Zo krijgen wij de ontwerptekeningen van de architect van de rederij. Onze werkvoorbereiders werken deze tekeningen technisch uit, zij maken de productietekeningen. We produceren in eigen huis alle meubels en betimmeringen en onze eigen mensen monteren dit dan vervolgens aan boord.’

Een van de trends in de riviercruisevaart is dat de cabines steeds groter en luxer worden. Dat is ook te zien in de zogenoemde mock-ups die Willemsen van iedere hotelkamer van een project maakt. Deze modellen worden specifiek voor de klanten gemaakt en de verscheidenheid is dan ook groot. Van druk tot rustig, van pasteltinten tot felle kleuren. ‘Wij hebben wereldwijde klanten. Deze komen bijvoorbeeld uit Azië, Rusland of de Verenigde Staten naar Huissen om de cabines te bekijken. Ze maken dan veelal ook alvast foto’s voor in de brochures.’

Deadline is heilig
Een van de belangrijkste zaken in de interieurbouw voor schepen is het halen van de deadline. ‘Niet alleen de prijs en de kwaliteit zijn belangrijk, maar wij moeten een schip echt op tijd opleveren. In het hele proces kan er van alles gebeuren, het casco kan te laat komen of de techniek levert vertraging op, maar de einddatum blijft gewoon staan. Omdat wij aan het einde zitten, levert dat best wel een druk op, ook op onze subcontractors. Het spant er echt wel eens om. Daarom werken we ook met een vast team van subcontractors die weliswaar al het werk krijgen, maar er ook voor moeten zorgen dat het werk op tijd klaar is. Daarvoor moeten we de planning heel erg goed in de gaten blijven houden en zonodig bijsturen. Omdat we al jaren voor dezelfde scheepswerven werken, hebben we een naam opgebouwd als betrouwbare partner en die moeten we hoog zien te houden.’

Het halen voor de deadline is voor zowel de binnenvaart als de riviercruisevaart belangrijk. ‘In de binnenvaart is het belangrijk omdat diegene die veel heeft geïnvesteerd, ook snel wil gaan varen. Maar als het één of twee weken later wordt, dan zij het zo. Dat is anders voor de hotelpassagiersschepen. Daar zijn vaak al reizen voor geboekt. De gasten staan gewoon op die datum op de wal en moeten aan boord. Daarom zitten er flinke claims op als we niet op tijd leveren.’

Vakmensen tekort
Net als andere bedrijven waar vakmensen werken, is het ook voor Willemsen moeilijk om aan voldoende personeel te komen. In de crisistijd lukte dat nog wel. Het bedrijf had geen last van de slechte economische omstandigheden en bleef groeien. En ook de komende jaren zien er volgens Willemsen rooskleurig uit. ‘Het grootste probleem hadden we de afgelopen twee jaar. Er zijn toen vijftien medewerkers vertrokken, vijf door natuurlijk verloop en tien zijn vertrokken naar andere bedrijven. Veel van deze werknemers waren in de crisistijd bij ons komen werken. Ze kwamen toen vanuit een veel grotere regio naar ons toe en hebben nu besloten dichter bij huis te gaan werken. Daar kan je zelfs met goede condities in je bedrijf niet tegenop. We hebben inmiddels vijf van deze vacatures opgevuld, maar we staan er dus nog steeds tien in de min. We zoeken daarom nog steeds meubelmakers, montagemedewerkers, spuiters en mensen voor de werkvoorbereiding.’

Willemsen zegt er van alles aan te doen om nieuwe mensen binnen te halen en doet zijn uiterste best om de bestaande medewerkers te behouden. ‘Behalve in Nederland zijn we nu ook net over de Duitse grens mensen aan het werven. Ook leiden we zelf mensen op en hopen dan dat ze bij ons blijven werken. Verder hebben we op eigen initiatief de salarisschalen aangepast. We betaalden al ver boven de CAO, maar hiermee proberen we te voorkomen dat mensen verdwijnen naar andere bedrijven. Maar je moet er ook mee oppassen. Want het tekort aan vakmensen drijft de prijs op en maakt je product uiteindelijk toch weer een beetje duurder.’

En dat de vakmensen ook in de toekomst nodig blijven, daarvan is Willemsen overtuigd. ‘We zijn al redelijk geautomatiseerd, de standaard kasten worden al automatisch gemaakt, maar het werk van de meubelmaker blijft bestaan. Er blijft toch veel handwerk. En dat is over 25 jaar nog steeds zo.’

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid.

Volg ons op Twitter en Facebook

NIJMEGEN De Europese Commissie heeft Autena Marine uitgekozen om zitting te nemen in een expertgroep die DG MOVE gaat adviseren over digitalisering van de Europese binnenvaart. De groep van in totaal zeventig leden gaat de Commissie ondersteunen in het ontwikkelen van Digital Inland Waterway Area (DINA).

‘Gezien de relevante bekwaamheid en ervaring van uw organisatie, haar vermogen om de positie te vertegenwoordigen die wordt gedeeld door belanghebbenden in haar categorie en de bekwaamheid en ervaring van de voorgestelde vertegenwoordiger, deel ik u mee dat uw organisatie is geselecteerd als lid van de DINA-expertgroep’, kreeg Autena directeur Desiré Savelkoul onlangs te horen van het Directorate-General for Mobility and Transport (DG MOVE).

Concurrentiepositie
DINA valt onder de strategie van de Europese Commissie voor ‘Digital Single Market’ en heeft als doel het bevorderen van de digitalisering van het vervoer over de Europese binnenwateren. Het is een ‘concept’ om informatie over infrastructuur, mensen, operaties, vloot en lading in de binnenvaartsector met elkaar te verbinden en deze informatie te delen, ook met de andere modaliteiten. Volgens de commissie kan zo de concurrentiepositie van de binnenvaart in de logistieke keten worden versterkt.

Binnen DINA wordt een architectuur voorgesteld die het gecontroleerd delen van deze informatie mogelijk maakt en die kan dienen als platform voor toekomstige ontwikkelingen. DINA bouwt daarbij voort op bestaande investeringen en ontwikkelingen zoals bestaande componenten van River Information Services (RIS). Er worden uitbreidingen voorgesteld om real-time gegevensuitwisseling en de verbeterde integratie van andere actoren zoals verladers, logistiek dienstverleners en binnenhavens mogelijk te maken.

Integratie
Binnen DINA gaat het om een aantal belangrijke te nemen maatregelen. Zo noemt DG MOVE de verticale integratie tussen de binnenvaartbedrijven en de klanten, de horizontale integratie met de vaarwegbeheerders en de administratieve integratie met de andere autoriteiten zoals handhavers.
Om dit te kunnen bereiken moet onder meer River Information Services worden uitgebreid met een database op Europees niveau waarin alle informatie over schepen, infrastructuur en bemanning moet komen te staan. Ook moet aan boord van de schepen een nieuwe digitale omgeving komen, de zogenoemde e-IWT tool, die nieuwe apps en services voor binnenvaartschepen gaat ondersteunen, waardoor de huidige mogelijkheden van AIS en ECDIS worden uitgebreid.

Verder is een digitale omgeving, een zogenoemd ‘data platform’, voor binnenvaartondernemers nodig om hen in staat te stellen gegevens over hun schip, reizen, lading en bemanning te kunnen controleren. Ze kunnen deze gegevens voor hun eigen doeleinden gebruiken, zoals bijvoorbeeld voor slimme navigatie, maar ze moeten de informatie ook op een gecontroleerde manier kunnen gaan delen met andere geselecteerde belanghebbenden zoals de autoriteiten, de beheerders van de havens en terminals.
Ook moeten er systemen worden gebouwd om locaties te registreren zodat real-time gegevens kunnen worden gevonden van de schepen en de infrastructuur, zoals bijvoorbeeld verkeer en bemanning.

Advies en expertise
Van de expertgroep wordt verwacht dat ze de Commissie gaat helpen bij de uitvoering en de follow-up van DINA. Zo kunnen de leden van de groep hiervoor adviezen uitbrengen en met innovatieve oplossingen komen. Maar de groep kan ook advies, technische expertise en inbreng leveren aan de Commissie voor de voorbereiding van wetgeving en de Commissie bijstaan in de ontwikkeling en operationele verbetering van systemen voor internationale gegevensuitwisseling. Hetzelfde geldt voor alles wat betrekking heeft op een evaluatie of een herziening van de RIS-richtlijn. Want RIS is volgens DG MOVE een van de belangrijkste elementen van het toekomstige DINA.

DUIVEN Rijen acculaders, omvormers en verlichting. Economen zouden zeggen dat het aanhouden van zo’n grote voorraad niet verantwoord is, maar toch staan in het magazijn van Rudolphus, elektrotechnische groothandel voor de binnenvaart en visserij, van ieder product vele exemplaren. Alles om de binnenvaartondernemer binnen een dag via bunkerstations en installateurs snel van het benodigde product te kunnen voorzien. Want voor vier uur ’s middags besteld, is gegarandeerd de volgende dag in huis.

Directeur en eigenaar Ernest Stoll groeide als kind op in Lobith, en was vaak te vinden op het Servicecentrum Lobith van zijn ouders. ‘Ik heb nog de slangen getrokken zodat de schippers konden bunkeren en ik heb vele kratten met boodschappen aan boord van de schippers gebracht. Ik leerde daardoor de wereld van de binnenvaart goed kennen. De elektrische producten zoals reservelampen en marifoonantennes die we leverden, kwamen in die tijd al van Rudolphus, een bedrijf dat in 1956 was opgericht door de heer Rudolphus. Maar nadat de oprichter van het bedrijf op de leeftijd van 50 jaar bij een auto ongeluk om het leven kwam, heeft mijn vader dit bedrijf overgenomen. Bij de wisseling van de wacht in de familie in de jaren negentig, nam mijn neef het bunkerstation over en ik ben verder gegaan met Rudolphus. En sinds 2000 zit ik hier met drie medewerkers op het Centerpoort Noord aan de A12 in het Gelderse Duiven bij Arnhem.’

Op voorraad
Van zijn werk op het bunkerstation in Lobith kreeg Stoll mee dat het serviceniveau in de binnenvaart zeer hoog is. Bij nacht en ontij werden de producten aan boord van de schepen gebracht. ‘Een binnenvaartondernemer heeft vaak geen tweede acculader of omvormer aan boord. Als er dan eentje kapot gaat, dan wil hij de volgende dag wel direct een nieuwe hebben. Daarvoor heb je een groothandel nodig die dat snapt. Dan moet je als klant niet te horen krijgen dat je je bestelling maar even op de mail moet zetten. Wij doen dat anders. Bij ons krijg je Patrick aan de lijn en dan wordt het geregeld. Als een bunkerstation voor 4 uur in de middag bij ons bestelt, dan is het artikel de volgende dag al ter plaatse.’

Om snel aan de wensen van de klanten te voldoen, zijn vrijwel alle 1500 producten uit de catalogus van Rudolphus uit voorraad leverbaar. Van luchthoorns tot marifoonantennes en van acculaders tot omvormers, het magazijn in Duiven staat er vol mee. Veel plek is er ook ingeruimd voor verlichting. Dit gaat van navigatieverlichting en schijnwerpers voor aan boord tot aan buitenverlichting, bijvoorbeeld voor het gebruik bij het laden en lossen. En steeds vaker kiest de binnenvaartondernemer voor verlichting met LED’s in plaats van conventionele verlichting zoals gloei- en spaarlamp. Scheelt stroom en geld. Want een reguliere halogeen werklamp van 1000 Watt is te vervangen door een 50 Watt LED.

Niet makkelijk
LED verlichting maakt inmiddels een belangrijk deel uit van het assortiment van Rudolphus. Het gaat daarbij om LED vervangers die in bestaande armaturen kunnen worden geplaatst, maar ook om speciaal voor LED verlichting gefabriceerde armaturen. ‘Na de crisis kregen we het niet alleen drukker, maar moesten we ook meer kennis opdoen van LED verlichting’, vertelt Stoll. ‘Daarvoor is Alex bij ons komen werken. Hij werkte in Nijmegen in de verlichting en heeft veel verstand van LED. Want op de nieuwe, vooral groene, schepen zie je steeds vaker dat LED wordt gebruikt. En met de verplichting tot het gebruik van walstroom wordt het voor de schipper ook steeds interessanter. Met het aggregaat aan merkte je immers niet zo snel wat je verbruikte, maar als je de walstroom moet afrekenen wel.’

Maar een binnenvaartschip is volgens Stoll niet de meest makkelijke plek om LED verlichting te installeren. Vocht, hoge temperaturen en wisselende stroomspanning aan boord blijken niet goed voor de LED’s. ‘Op een jacht kan je vaak nog wel de reguliere LED verlichting gebruiken, maar op een binnenvaartschip wordt het een ander verhaal. Een beetje verhoging van de spanning doet een LED al kapot gaan. Desondanks hebben we nu een mooi programma van lampen en armaturen die daar wel tegen kunnen. Daarvoor hebben we verschillende merken in voorraad. We pikken zeg maar overal de krenten uit de pap.’

Zelf ontwikkeld
Maar niet alles wat de binnenvaart wenst, wordt standaard gemaakt. Daarom ontwikkelde Rudolphus samen met een Nederlandse fabrikant oriëntatieverlichting voor in het gangboord. Het van RVS gemaakte inbouwarmatuur wordt vanaf de buitenkant met drie schroeven op de den geschroefd. Verder heeft dit armatuur dikkere kabels dan standaard, kan de LED verlichting 12 tot 36 volt aan en is het waterdicht volgens de IP67 eisen.

De hogere kosten voor LED verlichting zijn nog wel een punt waardoor de schipper toch nog vaak kiest voor reguliere verlichting boven LED. Een voorbeeld zijn de boordlichten. In LED zijn deze ongeveer vijf keer zo duur. ‘Om de warmte goed te kunnen afvoeren moet het armatuur in dit geval van metaal worden gemaakt. Dat maakt het al flink duurder dan de boordlichten van kunststof. Ook moeten de ontwikkelingskosten en de keuringskosten nu nog worden terugverdiend.’

Rudolphus levert ook LED verlichting voor aan boord van hotelschepen. ‘Deze branche heeft weer haar eigen specifieke eisen. Zo moet de kleur van het licht overal hetzelfde zijn. Het is hierbij dus belangrijk dat de lampen uit eenzelfde batch komen.’

Respect
Stoll heeft in de binnenvaart inmiddels veel vaste klanten. ‘Als ze er eens een keer een vaste klant weg gaat, dan komt die meestal na verloop van tijd wel weer terug. Dan zien ze toch dat ze ergens anders niet krijgen wat wij kunnen bieden. Toch ziet Stoll ook de wereld van de binnenvaart veranderen. ‘Bij de bunkerstations zie je steeds vaker dat deze bedrijven gaan samenwerken. Deze schaalvergroting zorgt ervoor dat de markt voor ons lastiger wordt. Het wordt moeilijker om een relatie op te bouwen.’

Stoll realiseert zich dat hij het vrij makkelijk had toen hij een bestaand bedrijf kon overnemen. Maar hij ziet ook veel mensen in de binnenvaart die van nul af aan een bedrijf weten op te zetten. Hij heeft groot respect voor deze mensen, of ze nu een groot of een klein bedrijf hebben. ‘Ik ben op een rijdende trein gestapt, dat is minder moeilijk. Maar ik ben meer dan tevreden hoe het nu gaat. Ik ben zeer blij met mijn medewerkers en heb een goede relatie met mijn klanten. Ik hoef niet per se de grootste te worden.’

Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid.

Volg ons op Twitter en Facebook