DEN HAAG Voor de vergroening van de binnenvaart is het nodig dat de sector op termijn overgaat naar (diesel)elektrische voorstuwing. In de overgangsfase zet de Mobiliteitstafel van het Klimaatakkoord echter in op het bijmengen van duurzame geavanceerde biobrandstoffen.
Ook de binnenvaart ontkomt in het onlangs gepresenteerde Klimaatakkoord niet aan het verder vergroenen van de vloot. Want volgens de Mobiliteitstafel, de club van experts die in het Klimaatakkoord het hoofdstuk mobiliteit voor hun rekening nam, is ‘alles en iedereen nodig’. ‘Iedereen moet in beweging komen.’
Centraal in de vergroening van de mobiliteitssector staat de overgang van het gebruik van fossiele brandstoffen naar elektrisch aangedreven voer- en vaartuigen. Voor zwaar vrachtvervoer, zoals de binnenvaart, zijn echter nog innovaties nodig om te kunnen elektrificeren via batterij of brandstofcel. Daarom wordt tot 2030 vooral ingezet op het verhogen van het gebruik van duurzame biobrandstoffen in de binnenvaart, en daarmee het aandeel van hernieuwbare energie. In 2030 moet het gebruik van biobrandstoffen in het totale goederenvervoer 33 procent bedragen. Daarvoor moet het gebruik van biobrandstoffen worden gestimuleerd door het heffen van belasting op de uitstoot van CO2, moet het gebruik van biobrandstoffen worden gesubsidieerd zodat de nu nog hoge prijs kan worden verlaagd en aantrekkelijker wordt, en moeten de investeringen van private partijen worden gestimuleerd.
Om de binnenvaart te vergroenen wordt ook gedacht aan het gebruik van bio-LNG. Voor het stimuleren hiervan moet de productie van bio-LNG worden opgeschaald en worden doorontwikkeld voor het gebruik in de binnenvaart.
Waterstof
De Mobiliteitstafel ziet voor de transitie naar een klimaatneutrale samenleving ook een belangrijke rol weggelegd in het gebruik van waterstof. Waterstof wordt wereldwijd al lange tijd grootschalig geproduceerd voor tal van industriële toepassingen, met name voor de productie van ammoniak en het raffineren van olie. Bovendien wordt waterstof gebruikt voor de productie van hoge temperatuur proceswarmte in ketels en fornuizen in de industrie. Nog maar kort wordt gewerkt aan de toepassing van waterstof als brandstof voor de transportsector. ‘Waarschijnlijk kunnen ook vaartuigen met waterstof in combinatie met brandstofcellen volledig elektrisch worden.
Wel is het belangrijk onderscheid te maken tussen groene, blauwe en grijze waterstof. Grijze waterstof wordt namelijk geproduceerd met aardgas en daarbij komt nog steeds CO2 vrij. Wanneer deze CO2 wordt afgevangen en opgeslagen heet het ineens blauwe waterstof. Groene waterstof wordt geproduceerd met elektriciteit die is opgewekt uit duurzame bronnen zoals zon en wind. Tot dusver wordt echter voornamelijk grijze waterstof geproduceerd. De mobiliteitstafel ziet een groene waterstofeconomie als ‘het gewenste toekomstbeeld’.
Vervuiler betaalt
Het zijn overigens niet alleen maatregelen op het gebied van brandstof en voorstuwing waar de Mobiliteitstafel mee komt. Zo moeten de vervoersstromen worden geoptimaliseerd en de vervoerscapaciteit over de vaarwegen beter worden benut.
En in de visie van de mobiliteitstafel past een systeem waarin de gebruikers ‘van het mobiliteitssysteem betalen voor het gebruik en de mate waarin ze vervuilen’. ‘Hiermee kan het mobiliteitssysteem optimaal benut worden en zorgen we voor prikkels die vraag- en aanbod beter afstemmen en die de vervuiler stimuleert om te verschonen. Pilots om ervaringen op te doen met alternatieve vormen van vervoer en betaling, conform het regeerakkoord, helpen meer kennis hierover te vergaren.’
Omdat de omschakeling van het bestaande naar het nieuwe mobiliteitssysteem veel investeringen vergt, moeten stimulering via de belastingen of subsidies de aanvankelijke onrendabele top of het ‘ongemak’ van het nieuwe overbruggen. ‘Deze stimulering kan geleidelijk weer worden afgebouwd als door marktvolume de kosten zijn gedaald en het service- en kwaliteitsniveau is verhoogd.’
Weg en trein
Naast de binnenvaart, moeten ook spoor en weg verder vergroenen. Zo moeten 150 diesellocomotieven van goederentreinen worden vervangen door elektrische locs. In het wegvervoer wordt net als in de binnenvaart ingezet op het gebruik van duurzame geavanceerde biobrandstoffen. Het streven is om vrachtwagens te laten rijden op de hoogst mogelijke blend. Om het prijsverschil met de fossiele diesel te overbruggen kan worden ingezet op een hogere verplichting in het bijmengen of differentiatie van de accijns op transportbrandstoffen. Ook zou het inzetten van een kilometerheffing kunnen zorgen voor een terugdringing van de meerkosten.
Voor de dertig grootste steden in Nederland zouden in 2025 zero emissie zones moeten komen voor bestel- en vrachtwagens.
Aqualink is dé vereniging van watergebonden bedrijven in Oost-Nederland. Meld u nu aan als lid.